مهری آویش حصار - دانشجوی کارشناسی ارشد بیوتکنولوژی کشاورزی،گروه اصلاح و بیوتکنولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی،دانشگاه ارومیه
مراد جعفری - استادیار، گروه اصلاح و بیوتکنولوژی گیاهی،دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه
رامین ملکی عسگرآبادی - استادیار،گروه تحقیقات کروماتوگرافی،جهاد دانشگاهی آذربایجان غربی، ارومیه

گیاه تشنه داری (Scrophularia striata Boiss.) متعلق به خانواده گل میمونی است که به طور گسترده ای در همه نقاط به خصوص در بخش شمال شرقی ایران پراکنده شده است. این گیاه دارویی دارای متابولیتهای ثانویه مهمی مانند لینالول، جرماکرین دی، بتا داماسکون است. لینالول علاوه بر اینکه اثرات ضدمیکروبی و ضدویروسی دارد، بازدارنده رشد تومورهای سرطانی است. متابولیت های ثانویه در مقادیر کم و در مرحله خاصی از زندگی گیاه تولید میشوند. با توجه به ارزش دارویی آنها، میتوان میزان تولید این ترکیبات را با استفاده از روشهای زیست فناوری افزایش داد. االقای ریشه مویین از سیستمهای مناسب برای تولید متابولیتهای ثانویه است. در این تحقیق از باکتری Agrobacterium rhizogenes سویه A13 به منظور القای ریشه مویین در گیاه تشنه داری استفاده شد. همچنین اثر اسید سینامیک (CA) به عنوان عامل القا کننده بیان ژنهای vir باکتری با دو غلظت (150μM و 100) برای افزایش کارایی القای ریشه های مویین مطالعه شد. تایید مولکولی ریشه های مویین با واکنش زنجیره ای پلی مراز برای تکثیر بخشی از ژنهای rolA و rolB انجام گردید.با استفاده از CA با غلظت 100μM بیشترین تعداد ریشه القایی( 25 ریشه) بدست آمد. ریزنمونه های مختلف (هیپوکوتیل، کوتیلدون، برگ، دمبرگ) به منظور ارزیابی پتانسیل آنها در القای ریشه مویین مورد بررسی قرار گرفت. ریزنمونه هیپوکوتیل با میانگین 4.5 ریشه در هر ربزنمونه بیشترین تعداد ریشه القایی را داشت.این تحقیق اولین گزارش درباره القای ریشه مویین در گیاه تشنه داری است.

آگروباکتریوم رایزوژنز، اسید سینامیک، تشنه داری، ریشه های مویین