هدی جعفری - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
حمید نجفی زرینی - استادیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
هادی درزی رامندی - دانشجوی دکتری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
احمدرضا بلندی - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی طرق- مشهد

زعفران از جمله گیاهان بومی ایران بوده که دارای خواص دارویی و ادویه ای متعدد میباشد و به لحاظ ا قتصادی در ایران و جهان حائز اهمیت است. یکی از کاربردهای مهم تکنیکهای مولکولی بررسی و برآورد سطح تنوع ژنتیکی در ژرمپلاسمها و جمعیت ها، برای استفاده مطلوب از آنها در بهنژادی و مدیریت حفظ ذخایر ژنتیکی گیاهان میباشد. به این منظور تنوع و ارتباط ژنتیکی 25 نمونه از زعفرانهای زراعی و وحشی شامل گونه های C. haussknechii ،C. cansellatuse ،C. speciosus ،C. sativus و C. michelsonii با استفاده از چند نشانگر RAPD مورد بررسی قرار گرفت. یازده آغازگر RAPD نود نوار قابل امتیازدهی تولید کردند. میانگین چندشکلی به دست آمده برای نشانگر RAPD معادل 77/95 درصد محاسبه شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس مولکولی نشان داد که تنوع ژنتیکی بین جمعیتها و درون جمعیتها معنیدار بود. بر اساس نتایج حاصل از تجزیه واریانس مولکولی این تجزیه سهم تنوع ژنتیکی بین جمعیتها و درون جمعیتها به ترتیب برابر با 36 و 64 درصد برآورد گردید. توزیع مقادیر PIC بین 0/119 تا 0/313 با میانگین 0/257 متغیر بود. نتایج حاصل نشان داد که در بین و درون گونه های زعفران تنوع زیادی وجود دارد که میتوان از آن در برنامه های به نژادی این گیاه با ارزش استفاده کرد.

زعفران، تنوع ژنتیکی، تجزیه واریانس مولکولی، محتوای اطلاعات چندشکل و نشانگر RAPD