نسیم غلامی - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین، خوزستان
افشین صلواتی - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین، خوزستان
احسان شهبازی - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین، خوزستان
خلیل عالمی سعید - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین، خوزستان

تکثیر خرما (Phoenix dactylifera) با استفاده از پاجوش کند و پرزحمت و گران است. به همین دلیل امروزه از روشهای تکثیر دیگر از جمله کشت بافت استفاده میشود که عدم ثبات نهالهای کشتبافتی باعث عدم استقبال نخلداران از این نوع نهالها شده است. در این پژوهش به منظور بررسی تنوع ژنتیکی، 10 رقم خرما پاجوشی و کشت بافتی با استفاده از 20 آغازگر SSR مورد ارزیابی قرار گرفتند که تنها 4 آغازگر DP172 ،PDAAG1023 ،mPdCIR044 و PDAAG1025 قادر به ایجاد تمایز بین ارقام بودند. در این بررسی در مجموع 38 باند تکثیر و امتیازبندی شدند. نتایج حاصل از تجزیه خوشه ای Ward با استفاده از ضریب فاصله Nie ارقام را به 3 گروه تقسیم کرد. در گروه اول ارقام زاهدی پاجوشی و کشت بافتی و ارقام پیارم پاجوشی و کشت بافتی، در گروه دوم ارقام دیری پاجوشی و کشت بافتی و در گروه سوم ارقام برحی قرار گرفتند. با توجه به اینکه پایه مادری ارقام استفاده شده یکسان بود، انتظار میرود که تنوع ژنتیکی زیادی مشاهده نشود. هیچ کدام از آغازگرها تفاوتی بین ارقام کشت بافتی و پاجوشی نشان ندادند. استفاده از تکنیک کشت بافت برای خرما نسبتا جدید است. اگرچه در سالهای اخیر تعدادی درخت کشت بافتی غیرعادی شناسایی شده است، این مطالعه نشان داد که درختان مشتق شده از کشت بافت از لحاظ ژنتیکی نرمال هستند. روش کشت بافت گیاهی منجر به تنوع سوماکلونال میشود. تنوع سوماکلونال را میتوان به دو دسته تقسیم نمود الف :تنوع ژنتیکی (قابل وراثت) که به وسیله جهشها یا سایر تغییرات در DNA حاصل میشود ب :تنوع اپی ژنتیکی (غیرقابل وراثت) که در اثر تغییرات فنوتیپی موقت به وجود می آید.

تنوع ژنتیکی، گیاهچه خرما، SSR، کشت بافت، پاجوش