پروانه محمودی - دانشجوی دکتری دانشگاه تربیت مدرس
احمد معینی - دانشیار دانشگاه تربیت مدرس
سید مجتبی خیام نکویی - پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی ایران
محسن مردی - پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی ایران

زعفران ،(Crocus Cativus L.)، مهمترین و گرانترین ادویه دنیا، گیاهی تریپلوئید (24=2n=3X) با تکثیر رویشی میباشد. جنس Crocus عضوی از خانواده بزرگ Iridaceae میباشد که در حدود 60 جنس و 1500 گونه را شامل میشود. علارغم وجود محصولات اقتصادی با کیفیت و عناوین مختلف از این ادویه مهم؛ که میتواند نشاندهنده وجود اکوتایپ یا گونه های تجاری در زعفران باشد؛ تنوع ژنتیکی موجود در زعفران زراعی در دنیا ناشناخته است و بودن یا نبودن تنوع ژنتیکی در این گیاه همواره یکی از سئوالات مهم محققان بوده است. مارکرهای ملکولی به طور گستردهای برای نقشه یابی ژنهای مهم، بررسی تنوع ژنتیکی، مطالعه ساختارهای جمعیتی و کمک به اصلاح محصولات زراعی به کار گرفته شدهاند. با توجه به اهمیت زعفران و کمبود نشانگرهای ملکولی کاربردیدر آن نیاز به یک رویکرد با کارآمدی و سرعت بالا در توسعه نشانگرهای ملکولی مفیدتر برای تهیه نشانگرهای مولکولی در گیاه زعفران بیش از پیش حس میشود. در این مطالعه، از کلاله زعفران قائن برای توالییابی به وسیله تکنولوژی توالی یابی با کارایی بالا (RNAseq)، برای ایجاد یک دامنه وسیعی از پایگاه داده های اطلاعاتی EST و توسعه یک دسته از مارکرهای EST-SSR استفاده شد. برطبق اطلاعات ما، این تحقیق، اولین بررسی کامل ترانسکریپتوم زعفران برای شناسایی نشانگرهای مولکولی میباشد. این پایگاه اطلاعاتی EST-SSR به عنوان یک منبع ارزشمندی برای کشف ژن های جدید، بررسی تنوع ژنتیکی، مطالعه ساختارهای جمعیتی و نیز اصلاح بر حسب گزینش مبتنی بر مارکر در زعفران خواهد بود.

توالی یابی، تنوع ژنتیکی، کلاله، زعفران، نشانگر ریزماهواره