محمود احمدی نژاد - استادیار دانشگاه علم و صنعت
علیرضا احمدی فینی - کارشناس ارشد برنامه ریزی حمل و نقل، دانشگاه علم و صنعت

سوانح مهم عمده ای از خسارات مالی ، جانی، روحی و روانی را درجهان به خود اختصاص می دهند. از انجا که ایران نیز بین ده کشور بلاخیز جهان قرار دارد، لذا مدیریت سوانح درکشور ما از جایگاه خاصی برخوردار است. حوادث مختلفی می توانند منجر به کاهش ناگهانی ظرفیت و یا افزایش غیر عادی تقاضا در شبکه حمل و نقل گردند. در بعضی موارد بدلیل وقوع حادثه درخارج از شبکه حمل و نقل ، شبکه دچار بحران می گردد، مثل حادثه بم. در حین حال ممکن است بروز حادثه در شبکه حمل و نقل به دلیل گستردگی شبکه و معرض خطر بودن همیشگی راههای کشور، منجر به بحران درشبکه گردد، همانند حادثه ریزش سنگ در جاده چالوس . در حالتهایی از بحران که حادثه همراه با آسیب های گسترده جانی و مالی بوده و یا زمینه ساز بروز اینگونه آسیب ها می باشد، نیازمند انجام اقدامات اضطراری است، این اقدامات غالبا خارج از توان سازمان های مسئول برای مقابله با بحران است و نیازمند مارکت برون سازمانی و فرامنطقه ای می باشد. در چنین شرایطی فرماندهی مشترک و هماهنگی این سازمانها در حداقل زمان با منتهای دقت و حداکثر سرعت از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. گستردگی شبکه حمل و نقل، کمبود امکانات بالای بروز بحران در سطح شبکه ما را نیازمند ساختاری مناسب جهت فرماندهی حادثه می گرداند. ارتباطات یکپارچه ، انعطاف پذیر بالا، فرماندهی واحد، زبان مشترک، مدیریت منابع، تقسیم مسئولیتها در حوزه قابل کنترل و سادگی از ویژگیهای این ساختار محسوب می شود. در کشورهای مختلف جهان تجربیاتی در این زمینه وجود دارد. در این مقاله الگوی ساماندهی حادثه جهت بهبود مدیریت سوانح کشور بیان میشود.

بحران ، مدیریت سوانح ، سیستم فرماندهی حادثه ، شبکه حمل و نقل