علی علایی - مربی،عضو هیئت علمی آموزشکده فنی سماء،مدیر گروه معماری علوم و تحقیقات اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه
محمدمهدی مقدسی - مربی،هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحدقصرشیرین
بهارک ببری - دانشجوی کارشناسی ارشدمعماری،علوم و تحقیقات کرمانشاه

بازاربه عنوان فضایی آشنادرمعماری وشهرسازی ،هسته اصلی شهر ایرانی را تشکیل داده است . بازار واژه ای پارسی است که از زبان پارسی که متعلق به ایرانیان دو هزار و پانصد سال قبل است باقی مانده و از این زبان واردفرهنگ زبانی سایر ملت های دنیا شده و معادل محل تبادلات تجاری به نوعی مارکتینگ با اسلوب و ملاحظات معمارانه ای است که در کشورایران به دلیل سابقه ی دیرینه ی تجارت شکل گرفته و به میراثی با ارزش از تمدنواژه بازار در ادبیات فارسی به معنی محل شلوغ و پر ازدحام ؛اعتبار واهمیت .ایرانی- اسلامی تبدیل شده است اشخاص و غیره به کار می رفته استبازار در فارسی میانه به صورت وازار و با ترکیب هایی مانند وازارگ( بازاری ) وازرگان ( بازرگان ) وازارگانیه (بازرگانی ) ،وازارید (رئیس بازار به ملک التجار ) و در پارتی به صورت واژا و در زبان پهلوی به شکل واکار،درپارسی باستان به صورت (آباکاری) مورد استفاده قرارگرفته است .این واژه احتمالاًاز صورت مفروض ایرانی باستان در فارسی میانه این واژه به سرزمین های دیگرvaha-wahogگرفته که ترکیبی است ازvaha-cavana. مانند عربی ، ترکی عثمانی ،و برخی از کشورهای اروپایی مانند پرتغال و فرانسه راه یافته است از جنبه های مهم بازار جنبه اقتصادی و اجتماعی و ارتباطی آن است بازار فضایی است که علاوه بر داد و ستد کالا ،تجمع افراد در آن صورت می پذیرد و اغلب مهم ترین محور ارتباطی و فضاهای شهری در شهرهای ایران درگذشته به شمارمی آمدهاست بازارها به عنوان ستون فقرات و قلب تپنده ی اقتصاد شهر های ایرانی متشکلازراسته یا راسته های اصلی و فرعی متعدد به شکال مختلف در فضا های باز وبسته ،سرپوشیده و سرباز ،در طولمحور ی ثابت یا انشعاباتی شاخه ای و با طاق ها و نورگیر ها وکاربندیها ی زیبا از مهمترین میراث های ملی ایران بوده و به واسطه اصالت ایرانی خود از گنجینه های مهم معماری ایرانی به حساب می آیند که نمودی از معماری پایدار شهری در جهت توسعه تعاملات اجتماعی ، فرهنگی و اقتصادی نقش بسیار مهمی را ایفا می کند ویک همپیوندی فضایی با کالبد شهری دارد. در این مقاله پیوند و تعامل میان ارزشهای تاریخی فرهنگی و بسط توسعه فضایی – کالبدی بر توسعه پایدار شهری از طریق بازار مورد بررسی قرار می گیرد

بازار ، ستون فقرات ، شهرایرانی ، راسته ، کالبد