محمدعلی امینی مشهدی - استاد گروه معماری، دانشکده هنر و معماری دانشگاه تربیت مدرس
محمدرضا بمانیان - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری منظر، دانشکده هنر و معماری دانشگاه تربیت مدرس

شهرهای بزرگ، به علت توجه و تمرکز خدمات شهری در آنها، دارای رشد بسیار سریعی هستند. از این رو دچار مشکلاتی همچون مهاجرت، ناکافی بودن تأسیسات زیربنایی، متغیر بودن فرهنگ اجتماعی، رشد نامتناسب جمعیت، زاغهنشینی و...میباشند. از دیگر مشکلات آنها میتوان به رشد شتابزده و نسنجیده در شهر اشاره کرد که بیشک این موضوع یکی از بزرگ ترین چالشهای روبروی مدیریت شهرها میباشد. تودهها، تراکمها و ساختمانهای عظیم تجاری نامناسب که درجایجای شهر در حال ساخت میباشند، باعث رشد ناعادلانه و از بین رفتن فضاها و عرصههای ارزشمند طبیعی و تاریخیشده، به طوری که بافت کلی شهرها دستخوش تغییرات جدی و نامتوازن شده و این آشفتگی منجر به ناهنجاریهای مختلف اجتماعی گردیده است. از این رو میباید مشکلات پیش رو را آسیبشناسی و با توجه به نیاز غیرقابلانکار به رشد درشهر، برای این مشکلات با توجه و بررسی انعکاس اعتقادات بومی، بر کالبد شهر راهکاری اندیشید. از این رو در این پژوهش با توجه به اهمیت این موضوع در شهر مشهد بویژه در اطراف محدوده حرم مطهر رضوی، با بهرهگرفتن از روش تاریخی به بررسی وضعیت گذشته محدوده پرداخته و با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به انطباق کالبد امروزی، با مفاهیم و ارزشهای جهانی و قرآنی آن میپردازیم. پس از بیان مبانی نظری این موضوع به بررسی محدوده اطراف حرم، وضع امروز و گذشته آن پرداخته و در ادامه نتیجه پژوهش های صورت گرفته از زائرین به ذکر آیات قرآنی کهمرتبط با این موضوع میباشد میپردازیم. این پژوهش بیانگر میزان اهمیت شئون و حفظ مراتب این محدوده میباشد که از دیدگاه قرآن مورد بررسی قرار میگیرد

محدوده حرم مطهر رضوی، منظر، قرآن کریم، فرهنگ بومی، سازگاری با محیط