مژده مختاری - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری علوم و تحقیقات فارس
ساناز کاوسی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری علوم و تحقیقات فارس
آیدا زارع مهذبیه - پژوهشگر دوره دکترای معماری علوم و تحقیقات تهران

منظر مهمترین و بی واسطه ترین وسیله ارتباطی بین شهر و ساکنین آن و همچنین یکی از مولفه های مهم هویت،حیات و پایداری شهر دانست.این ارتباط در دهه های اخیر چه بصورت بیولوژیکی و یا فیزیکی و چهبصورت ادراکی و رفتاری بسیار مورد توجه قرار گرفته است.در این میان بر اساس دیدگاه اجتماعی روان شناختی، چهار مفهوم'خلوت','ازدحام',' قلمرو'و'فضای شخصی انسان'مطرح میشود.' قلمرو'به بخشی از فضاهایشهری است که به دلیل حس تعلق و مالکیت نسبت به فضا افرادی که بصورت مداوم و پایداراز آن بهره میگیرند دربرابر افراد مزاحم و بیگانه،حس تدافعی از خود بروز میدهند.فرد گاهی نیاز به'با جمع بودن'و گاه نیازبه'جدا از جمع بودن'دارد.فرایند خلوت نظارت بر مزر خود و دیگران است که دائم در حال تغییر است.پس نیز یک فرآیند « فضای شخصی ». محیط ها باید به گونه ای طراحی شوند که جواب کوی این نیازها باشند متغییر است و این فضاها در مورد زنان و مردان و گروه های گوناگون متفاوت است و این تفاوت را میتوان با راه کارهایی در طراحی به شکل مناسب تغییر داد.قلمروها تسهیل و تثبیت تعاملات و و نظامات اجتماعی را بر عهده دارند.قلمروهای اولیه قابل تشخیص هستند مانند خانه.اما قلمرو ثانویه و عمومی مانند ورودی ها،راه پلههاو زمینهای بازی,گاه دشوار است. وظیفه طراح این است که با ابداعات و ابتکارات،بر تعریف قلمرو تاکید کند و از بروز مشکلات جلوگیری نماید.در پارک ها به عنوان نمونه ی بارز فضای شهری، افزایش امنیت و میزانکاربری و افزایش تعاملات اجتماعی در محیط شهری که هدف مطلوب طراحی بر پایه رفتارگرایی است،با تقویت قلمرو بارز خواهد شد.برای طبقه بندی این موارد، بهترین روش مطالعه حضوری در پارک و استخراجشاخص های مهم ایجاد حس قلمرو در آن می باشد.در این تحقیق از روشهای مشاهده حضوری،مصاحبه و تهیه پرسشنامه استفاده گردیده است

محیط و منظر شهری ، نیازهای انسان ، قلمرو، امنیت فضاهای شخصی ، پارک آزادی