عالیه کردزعفرانلو کامبوزیا - استادیار گروه زبان شناسی دانشگاه تربیت مدرس
بهرام هادیان - دانشجوی دکتری زبان شناسی دانشگاه اصفهان

هدف از نگارش این مقاله بررسی واگه های زبان فارسی و تفاوت های واج آرایی آنهاست. بسیاری از زبان شناسان معتقدند که واگه های زبان فارسی دو دسته اند: گروه اول واگه های کشیده /a,I,u/ هستند که دوجایگاه زمانمند را به خود اختصاص می دهند و به لحاظ طول زمان تلفظ و تولید، دو برابر واگه های کوتاه هستند. گروه دیگر واگه های کوتاه /a,e,o/ هستند که یک جایگاه زمانمند را به خود اختصاص می دهند. اما تفاوت کشش واگه ها در گفتار و نوشتار زیان فارسی محسوس نیست و تنها در تقطیع اوزان اشعار فارسی که دارای افاعیل عروضی هستند از جمله آثار حافظ، سعدی، مولوی، این نوع کشش مورد توجه قرار می گیرد و با توجه به کوتاهی و بلندی یا کشیدگی هجا این تقطیع انجام می شود. روشی که در این مقاله اتخاذ شده است. بررسی دو طبقه بودن واگه های زبان فارسی به لحاظ واج آرایی (phonotactic) است. در این مقاله سعی شده است خوشه های همخوانی که بعد از شش واگه زبان فارسی به کار می روند در ساخت های مختلف بررسی شوند. نتایج به دست آمده از این تحقیق نشان می دهد که واگه های /a,e,o/ یک طبقه طبیعی و واگه های /a,i,u/ یک طبقه طبیعی دیگر را تشکیل می دهند.

طبقه طبیعی، واج گرایی،خوشه همخوانی،پایانه، تشدید