مصطفی گرجی - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور و پژوهشگر پژوهشگاه علوم انسانی جهاد دانشگاهی

واقعه برادرکشی به عنوان اسطوره دینی- تاریخی و با تأسی از کهن الگوی آن (قابیل و ...) در ادوار مختلف و اشکال متنوع تکرار شده است. این کهن الگو با توجه به درآمیختن با اضطراب های سه گانه حاصل مرگ، گناه و بی معنایی؛ همواره در زمینه ای از ترس و بیم بیان شده و البته با توجه به جهان بینی ها و گفتمان های حاکم بر هر دوره به گونه خاص انعکاس یافته است. با توجه به انعکاس این واقعه در ادبیات کلاسیک فارسی، در ادبیات داستانی معاصر هم به دلیل خاصیت و قابلیت کم نظیر این زانر، موضوع یاد شده این مجال را به نویسندگان معاصر داده که طرحی نو در بیان این کهن الگو درافکنند، در این مجال را به نویسندگان معاصر داده که طرحی نو در بیان این کهنالگو درافکنند. در این مقاله نویسنده سعی می کند پس از بررسی این اسطوره تاریخی وارتباط آن با اضطراب های انسان معاصر، یکی از مستحدث ترین داستان های این حوزه را در بستر ادبیات داستانی دفاع مقدس در کنار یکی از معروف ترین داستان های پس از انقلاب با عنایت به این بن مایه، بررسی و تحلیل کند. بر این اساس در گام نخست داستان کوتاه «بن بست» اثر احمد دهقان با توجه به تم غالب آن (برادرکشی) بررسی و نقد و در ادامه با رویکرد به رمان «سمفونی مردگان» تحلیل شده است.

برادرکشی، احمد دهقان، ادبیات داستانی جنگ، بن بست، سمفونی مردگان