زینب نوروزی - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بیرجند

نعمت پیامبر یکی از شگردهای ادبی است که در دوره های مختلف شعر فارسی به دلیل اعتقاد و ایمان شعرا تا به امروز رواج یافته است. نظامی نیز در ابتدای منظومه های عاشقانه خود در این باره تمام احساسات زیبایی شناسانه خود را در توصیف پیامبر به کار میگیرد. او با استناد به آیات و احادیث و معرفی شخصیت والای محمد و مقایسه او با سایر انبیا و توصیف منش و اخلاق نیکوی محمد، مدایح محمدی را سروده است و تمام مثنوی های خود را با نام پیامبر زینت داده است. در این مقاله جنبه های محتوایی نعمت در خمسه نظامی بررسی گردیده و از آن جا که این مضمون در مدایح نظامی دست مایه آفرینش ادبی شده است، به ویژگی های ادبی و هنری نعمت ها نیز پرداخته شده است. وی در این مدیحه ها اسلوب خاص خود را دارد و همچنان از ترکیبات بدیع و عبارات سلیس و تلمیحات و تصاویر خیال برای مدح استفاده می کند. البته این مدایح فقط بستری برای آفرینش آرایه ها و ایماژها نیست، بلکه اندیشه های کلامی و غیر کلامی شاعر درباره پیامبر را نیز نشان می دهد.

خمسه نظامی، نعمت، پیامبر، نور محمدی، حقیقت محمدیه