امیر روشن - استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه یزد
محسن شفیعی سیف آبادی - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم سیاسی دانشگاه یزد

پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، متصصان و عاملان حوزه دین و سیاست با مسائل جدید علمی، آراء سیاسی تازه و روش های نوین تفسیر متون دینی روبرو شدند. در این میان، محمدتقی مصباح یزدی و محمد مجتهد شبستری با استفاده از روش های سنتی یا هرمنوتیکی به سراغ متون دینی رفتند. آنها با بهره گیری از روش های مختلف و قصد و نیت متفاوت، دو گونه فهم و تفسیر از متون دینی و مقولاتی چون آزادی عرضه می کنند. نگارندگان در این مقاله بابهره گیی از روش هرمنوتیک قصد گرای کوئنتین اسکینر و پرداختن به نیت و انگیزه این دو شخصیت سیاسی- مذهبی، به علت اصلی اختلاف آنها در تفسیر متون دینی و تأثیر این برداشت و تفسیر بر مقوله آزادی در آراء سیاسی آنها می پردازند. مجتهد شبستری با اتخاذ روش تفسیری و هرمنوتیکی و با قصد حفظ ایمان و انسانیت مؤمنان و تغییر وضع موجود، دین را به گونه ای تفسیر می کند که قابلیت پذیرش آزادی و شرایط سیاسی- اجتماعی باز توأم با مدارا و تساهل را داشته باشد. مصباح یزدی نیز با تأکید بر روش سنتی و فقه محور، به قصد حفظ جایگاه دین در حوزه مسائل سیاسیی و اجتماعی و با توجه به اینکه معتقد است دین برنامه جامع و کاملی برای تمام امور دنیوی و اخروی انسان دارد. آزادی انسان را محدود و آن را وسیله ای برای رسیدن به هدف های متعالی تری که دین تعیین کرده است می داند و اوضاع سیاسی- اجتماعی لیبرال را نفی می کند.

تفسیر دین، آزادی، مجتهد شبستری، مصباح یزدی