علیرضا حبیبی - استادیار گروه مهندسی عمران دانشگاه کردستان
محسن قاسم فام - دانشجوی کارشناسی ارشد سازه گروه مهندسی عمران دانشگاه کردستان

تجربه زلزله گذشته و شواهد آزمایشگاهی نشان داده است که سازه های بتن مسلح در برابر بارهای جانبی مقاومتی بیش از مقاومت طراحی از خود بروز می دهند. دلیل این امر وجود ذخیره مقاومتی قابل توجهی است که در طراحی این سازه ها لحاظ نشده است. این مقاومت ذخیره که به نام مقاومت افزون (Overstrength) شناخته می شود به عنوان یکی از عوامل موثر بر ضریب رفتار سازه ها بر ایمنی و اقتصاد طراحی تاثیر گذاشته و با شناخت آن می توان از توانمندی های سازه در جهت کاهش هزینه ها بهره جست. بدین جهت بسیاری از آیین نامه های بارگذاری لرزه ای اجازه می دهند که متناسب با مقاومت افزون قابل انتظار از نیروهای طراحی کاسته شود. مقاومت افزون ناشی از عوامل کیفی و کمی متعددی است که از این عوامل تنها عامل باز توزیع نیروهای داخلی را می توان برای کاهش نیروهای طراحی مورد استفاده قرار داد و شایسته است اثر سایر عوامل در ظرفیت سازه لحاظ شود با استفاده از عامل باز توزیع نیروهای داخلی برای مقیاس کردن نیروهای طراحی، می توان این نیروها را به جای استفاده از روش تحلیل حدی، از روش تحلیل ارتجاعی به دست آورد برای تعیین مقاومت افزون ناشی از بار توزیع نیروهای داخلی، قاب های خمشی بتن مسلح نامنظم در ارتفاع با تعداد طبقه 3، 6، 9 و 12 طبقه مورد مطالعه قرار گرفته اند. روی این سازه ها تحلیل استاتیکی غیر خطی با نیروهای جانبی فزاینده (Pushover) و بارهای قائم ثابت، انجام شده و ب ا انتخاب معیاری برای تقریب دو خطی پاسخ سازه ها مقاومت افزون برای این سازه ها محاسبه شده و نتایج این محاسبات به صورت جدول و نمودار ارائه گردیده است. در ضمن رابطه ای برای تعیین ضریب مقاومت افزون ارائه شده است.

مقاومت افزون، قاب های خمشی بتن مسلح نامنظم در ارتفاع، ضریب رفتار