حسین حق شناس - کارشناس ارشد حقوق بین الملل

دریاچه خزربزرگترین دریاچه جهان بین آسیا واروپا واقع شده و فاقداتصال طبیعی به اقیانوس ها و دریاهای جهان است تاپیش ازفروپاشی اتحادجماهیرشوروی درسال 1991 دریای خزربه عنوان یک دریای ایرانی - شوروی شناخته میشد و طبق معاهدات فی مابین دوکشور که درسالهای 1921و1940منعقد گردیده بود عرصه دریایی مشترک دوکشور محسوب میشد به دنبال فروپاشی اتحادجماهیرشوروی وظهور سه کشورجدید یعنی قزاقستان ترکمنستان و آذربایجان درمجاورت این دریاها عملا دریای خزرتوسط پنج کشوراحاطه شد و ازاینجا بود که اختلاف درمورد رژیم حقوقی دریای خزر و چگونگی بهره برداری ازمنابع بستر و زیربستردریا پدید آمد براساس مذاکراتی که درسالهای پس ازفروپاشی شوروی انجام گرفته روشهای مختلفی جهت تقسیم دریای خزرپیشنهاد شده که تاکنون هیچ کدام ازآنها مورد توافق قرارنگرفته است ویژگیهای جغرافیایی دریای خزر دارا بودن قابل توجهی منافع نفت و گاز به علاوه حضور قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای موجب شکل گیری دیدگاه های مختلفی درمورد چگونگی مالکیت دریای خزرو تعیین خطوط مرزی شده است دراین مقاله کوشش میشود بارویکرد توصیفی تحلیلی موضع گیری های کشورهای ساحلی دریای خزردرمورد رژیم حقوقی این دریا پس ازفروپاشی شوروی بررسی شود و باتوجه به این موضع گیری هاعوامل موثردرعدم تعیین خطوط مرزی دریایی کشورهای ساحل دریایی خزر مشخص گردند

رژیم حقوقی دریای خزر ، دریای بسته ، مرز ، ژئوپلیتیک ، ژئواکونومیک