رضا خوشرفتار - استادیار گروه جغرافیای دانشگاه زنجان
هاجر قدیری - دانش آموخته گروه ژئومورفولوژی دانشگاه زنجان

زمین لغزش پدیده ای است که به عوامل مختلفی چون شیب، زمین شناسی، بارندگی، پوشش گیاهی، زلزله و... بستگی دارد و همانند زمین لرزه و شاید در بعضی از کشورهای جهان بیشتر از پدیده زمین لرزه خسارات فراوانی را در زمینه جانی و مالی و منابع طبیعی در پی داشته است. حدود 60 درصد وسعت ایران را مناطق کوهستانی و تپه ماهوری تشکیل می دهند این توپوگرافی به طور عمده کوهستانی که بستری مناسب برای رویداد زمین لغزش است به همراه تکتونیک فعال و لرزه خیزی، وضعیت متنوع زمین شناسی ، اقلیمی و آب و هوایی عمده شرایط زمینه ساز برای رخداد زمین لغزش در کشور را به وجود می اورند. در کشور ما بیش از 3250 مورد زمین لغزش از استان های مختلف کشور به ثبت رسیده که بیشترین و از موارد مهم آن می توان به زمین لغزش های حاصل از زلزله 31 خرداد ماه 1369 رودبار- طارم اشاره نمود. در تحقیق حاضر از تعدادی عامل موثر در آسیب پذیری منطقه در برابر زمین لغزش از جمله ژئومورفولوژی، هیدرولوژی ، زمین شناسی، اقلیم، انسانی و زیست محیطی استفاده کرده و لایه های اطلاعاتی آنها با استفاده از منابع از جمله نقشه زمین شناسی و توپوگرافی، استانداری، تصاویر ماهواره ای، کتب و سازمان های مربوطه تهیه گردید و پایگاه اطلاعاتی در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی تشکیل می شود پس از آماده سازی داده ها و ایجاد پایگاه اطلاعاتی ، شاخص های موجود با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی ارزش گذاری و وزن دهی شده و سرانجام لایه های اطلاعاتی ایجاد شده در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی با استفاده از توابع تحلیلی همپوشانی و تلفیق داده شده تا نقشه نهایی پهنه بندی زمین لغزش برای منطقه مورد مطالعه در پنج سطح دارای خطر خیلی بالا، بالا، متوسط، پایین و خیلی پایین تهیه گردد.