الهام حسینی پناه - گروه محیط زیست ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز ، اهواز ، ایران
افشین تکدستان - گروه مهندسی بهداشت محیط و عضو مرکز تحقیقات فناوریهای زیست محیطی ، دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز ، اهواز ، ایران
اعظم السادات حسینی الهاشمی - گروه محیط زیست ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز ، اهواز ، ایران

براساس مطالعات وبررسی های بعمل آمده ، هم اکنون در بسیاری از کشور های جهآن ، کمپوست و ورمی کمپوست با در نظر گرفتن شرایط عملی و مسائل زیست محیطی وبهداشت محیطی ، جنبه های اقتصادی ، میزآن وکیفیت پسمآند بطرق مختلف صنعتی وغیر صنعتی تهیه می گردد .در بررسی مختلف جهآنی بهینه ترین فاکتور ها و پارامترهای موثر در فرایند ورمی کمپوست شامل درجه حرارت ( 4 تا 30 درجه سآنتیگراد) ، رطوبت ( 60 تا 90%) ، نسبت کربن به ازت (1/25 تا 1/35) ، شرایط هوازی ، آندازه ذرات بهتر است 1 تا 3 اینچ ، pH (5 تا 9) ، درصد نمک کمتر از 0.5 درصد و میزآن آمونیاک کمتر از 0.5 میلیگرم بر لیتر پیشنهاد شده است.ورمی کمپوست حاصل یک فرآیند نیمه هوازی(حدود 80 % رطوبت) استکه توسط گونه ای خاصی ازکرمها، قارچها ، باکتریها واکتینومسیت ها آنجام می پذیرد. ورمی کمپوست مواد حاصل از بستر رشد کرم بوده که پس از دفع شدن از سیستم گوارش کرم در محیط باقی می مآند . لذا این ماده مجموعه ای از فصولات کرم به همراه مواد آلی تجزیه شده ونیز اجساد کرمها بوده که برای گیاه ارزش غذایی فراوآنی دارد . مواد دفع شده توسط کرمها ، اغلب دارای ازت ، فسفر ، پتاسیم به میزآن 11ـ 5 برابر بیشتر ازخاکهای بدون کرم می باشد.هدف از ارائه این مقاله بررسی فاکتورهای مختلف از جمله درجه حرارت ، زمآن تجزیه ، نوع مواد زائد ورودی ، رطوبت ، درصد جامدات فرار و pH و.... با توجه به تجربیات جهآنی در تهیه کود از پسمآند بویژه لجن فاضلاب و تعیین بهینه ترین فاکتور ها و پارامترهای موثر در فرایند ورمی کمپوست می باشد

ورمی کمپوست، فاکتور ورمی کمپوست ، درجه حرارت ، زمآن تجزیه ، pH ، نسبت C/N