مجتبی رضازاده - دانشجوی دکتری رشته مهندسی محیط زیست، دانشگاه تهران
محمد موسوی نژاد
محمدعلی عبدلی
ناصر مهردادی

افزایش میزان و تنوع پسماندها و مخاطرات بهداشتی ناشی از آنها، امروزه به عنوان یکی از معضلات مهم جوامع بشری مطرح می باشند. از جمله پسماندهای آلاینده محیط زیست در دنیا، پسماندهای دارویی هستند. پسماندهای دارویی مواد دور ریزی هستند که در اثر فعالیتهای پزشکی و درمانی متعدد یا عدم استفاده داروها توسط بیماران و انقضای تاریخ، غیر قابل مصرف و پسماند محسوب می شوند و به علت دارا بودن عوامل خطرناک، سمی و شیمیایی از حساسیت خاصی برخوردار هستند. مدیریت پسماندها عبارت است از مجموعه ای از مقرارت منسجم و نظام یافته در زمینه مراحل مختلف تولید، نگهداری، جمع آوری، حمل و نقل، بازیافت و دفع مواد زاید جامد مطابق با بهترین اصول بهداشت همگانی، اقتصادی و سایر نیازهای زیست محیطی و آنچه برای مردم مورد توجه است. جهت بهبود مدیریت پسماند دارویی باید یک چارچوب قانونی ملی، سیستم های دقیق مدیریت داخلی و برنامه هایی برای تعلیم و آموزش و تضمین ایمنی پرسنل مربوطه، و نیز برنامه هایی برای تخمین میزان پسماندهای تولید شده و ارزیابی و تعیین تکنیک های موثر و مناسب دفع آنها در هر کشوری وجود داشته باشد. مقاله حاضر بر اساس دستورالعمل های معتبر بین المللی بخصوص توصیه های سازمان بهداشت جهانی، مجموعه ای از روش های مقرون به صرفه جهت مدیریت پسماند دارویی بر اساس نوع پسماند، همچنین روش های شناسایی انواع پسماندهای خطرناک، تفکیک و بسته بندی آن ها و نیز راه هایی را برای به حداقل رساندن تولید پسماند دارویی ارائه نموده است. بعلت نیاز به داشتن دانش فنی ویژه برای دفع پسماندهای دارویی عودت پسماندهای دارویی اعم از تاریخ گذشته، باز شده یا فاسد شده به کارخانه تولید آن دارو بعنوان بهترین راهکار ذکر گردیده است. خلا قانونی و نبود فرهنگ تفکیک پسماندها از موانع و مشکلات اصلی در مدیریت دفع و امحا پسماندهای دارویی می باشد

مدیریت پسماند دارویی، مواد زائد خطرناک، ، دسته بندی پسماندهای دارویی