سارا مثنوی خوان - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز
احمد لندی
سعید حجتی

امروزه فلزات سنگین یکی از مهمترین عوامل ایجاد کننده مشکلات زیست محیطی می باشند. بر خلاف سایر آلاینده ها، دفع فلزات سنگین از محیط بسیار مشکل می باشد. کانی زئولیت با توجه به ظرفیت تبادل کاتیونی بالا بعنوان یک جاذب قوی برای جذب فلزات سنگین در محیط های خاک و آب به شمار می رود. هدف از انجام این مطالعه بررسی ایزوترم های جذب نیکل در دو خاک با بافت متفاوت تحت تاثیر مقادیر مختلف کانی زئولیت بود. بدین منظور 2 نمونه خاک با بافت های رسی و شنی لومی با 4 سطح متفاوت کانی زئولیت (0، 5، 10 و 15%) مخلوط شده و ایزوترم های جذب با قرار دادن این نمونه ها در معرض غلظت های مختلف نیکل (0، 50، 100 و 200 ppm) بدست آمدند. نتایج نشان دادند که در تمامی سطوح مختلف کانی زئولیت، مقدار جذب نیکل توسط خاک با بافت رسی نسبت به خاک شنی لومی بیشتر بود. همچنین مقدار جذب نیکل در هر دو خاک با افزایش سطح کانی افزایش یافت با این تفاوت که مقدار جذب نیکل در خاک شنی لومی با افزایش سطح کانی زئولیت تا 15 درصد به طور معناداری افزایش یافت ولی در خاک رسی به علت پتانسیل جذب بیشتر خاک حتی در عدم حضور کانی، در 15 درصد تفاوت معناداری در میزان جذب نیکل با افزایش مقدار کانی صورت نگرفت، در نتیجه استفاده از کانی زئولیت برای خاک رسی در مقادیر بیشتر از 10 درصد از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه نیست. علاوه بر این میزان جذب نیکل در هر دو خاک با افزایش غلظت اولیه نیکل افزایش یافت، بطوریکه مقدار جذب نیکل در خاک شنی لومی از 7/214 به 3/662 میلی گرم بر کیلوگرم و در خاک رسی از 4/292 به 5/848 میلی گرم بر کیلوگرم افزایش یافت. نتایج حاصل از آزمایشات جذب بخوبی با معادله فروندلیچ برازش داده شدند (حداقل و حداکثر r2به ترتیب 94/0 و 99/0).

زئولیت، نیکل، ایزوترم، بافت خاک