ناصر محرم نژاد
لعبت تقوی
کتایون نعمت پور
زهرا پازوکی

مطالعه حاضر با هدف شناسایی معضلات محیط زیستی ناشی از فعالیت کارخانجات لبنی و ارائه راهکار جهت حل این معضلات و اولویت بندی راهکارها با استفاده از روش TOPSIS (روش شباهت به گزینه ایده آل) به انجام رسید. در این تحقیق کارخانه لبن دشت با نام تجاری چوپان، بدلیل حجم بالای تولید و سابقه نسبتا طولانی در تولید محصولات لبنی و نداشتن سیستم مدیریت محیط زیست (ISO14001)و اثرات فراوانی که بر محیط زیست منطقه می گذارد انتخاب شد. معضلات زیست محیطی شناسایی شده، حاصل از فعالیت کارخانه چوپان عبارتند از: مصرف بالای آب، پساب با بار آلی زیاد، مصرف بالای سوخت فسیلی، مصرف بالای انرژی الکتریکی، تولید مود زائد جامد و آلودگی هوا. پس از شناسایی معضلات برای هر یک از آنها به ترتیب 19، 12، 19، 22، 11 و 5 راهکار ارائه داده شد. سپس جهت اولویت بندی این راهکار ها با استفاده از روش TOPSISپرسشنامه ای طراحی گردید؛ برای تعیین تعداد پرسشنامه ها ازفرمول کوکران استفاده شد و از20 متخصص محیط زیست و صنایع لبنی درخواست شد تا به هر یک از گزینه ها (راهکارها) بر اساس سه شاخص تأثیر مثبت بر محیطزیست، هزینه و نیاز به تکنولوژی، از 1 تا 5 وزنی را اختصاص دهند، زیرا هدف شناسایی کم هزینه ترین و ساده ترین راهکارهایی بود که بیشترین تأثیر مثبت را بر محیط زیست داشتند. در نهایت بر اساس این پرسشنامه ها برای هر یک از معضلات، یک ماتریس تصمیم گیری تشکیل گردید. بعد از تعیین وزن هر شاخص به روش آنتروپی، ماتریس تصمیم ها را در نرم افزارTOPSIS قرار داده و اولویت راهکارها مشخص گردید.

مدیریت محیط زیست، کارخانجات لبنی، معضلات محیط زیستی، تکنیک TOPSIS