محسن بهرامی - پژوهشکده مطالعات آینده، دانشگاه صنعتی امیرکبیر
علیرضا ابهجی عزابادی - گروه مهندسی آینده پژوهی، دانشکده مدیریت، علم و فناوری، دانشگاه صنعتی امیرکبیر

در میان شهرهای کهن ایران زمین، نمونه ای که در شهر سازی سنتی ایران دارای اعتبار و هویت ویژه بوده و تا کنون نیز آثاری از ساختار و استخوان بندی کهن را در خود حفظ کرده، شهر یزد میباشد. این شهر ارزشمند ترین و وسیع ترین بافت قدیمی را دارد. بافت قدیم یزد، گنجینه های گرانبهایی از آثار تاریخی و فرهنگی بشر را در خود جای داده که با فرسودگی آنها علاوه بر ساختار کالبدی، هویت فرهنگی و تاریخی شهر نیز در معرض خطر نابودی قرار گرفته و صرفاً به یک محدوده ی شهری با طول و عرض جغرافیایی خاص و فاقد هویت تبدیل میشود. آنچه در این نوشتار علمی بر آن تاکید شده، بررسی عوامل موثر در فرسودگی فیزیکی بافت قدیم شهر یزد و هم چنین عوامل موثر در خالی شدن کم کم این بافت از ساکنین میباشد. روش تحقیق به کار گرفته شده از نوع توصیفی-تحلیلی و مطاعات میدانی و پرسشنامه است. نتایج نشان میدهد که، عواملی از قبیل : اصولی نبودن روشهای احیاء و مرمت، نبود امکانات حمل و نقل و دسترسی به تاسیسات و خدمات شهری، حضور افراد غیر بومی و سلب امنیت روانی و اجتماعی دولت و مردم در جهت سرمایه گذاری ، بیشترین تاثیر را در فرسودگی این بافت داشته اند.در ادامه الگویی پیشنهاد می شود که بر اساس این الگو قسمت با ارزش بافت از منظر تاریخی، مورد محافظت ویژه قرار گرفته و بقیه بافت همگون بامعماری قدیمی بافت بازسازی می شود که اجرای این الگو منجر به حل عمده مشکلات فعلی بافت و ساکنین آن خواهد شد.