بررسی تطبیقی سیمای معشوق در ترجیع بند سعدی و برخی از مقلدان وی

سخن سعدی آینه ی تمام نمای وصف معشوق و تحلیل گر جایگاه او در شعر ادب فارسی است و بی گمان سعدی در ترسیم سیمای ظاهر و باطن معشوق، سرآمد شاعران فارسی گوست. حضور معشوق در اشعار عاشقانه ی سعدی و از آن جمله در ترجیع بند وی که یکی از ماندگارترین شاهکارهای ادب غنایی به شمار می رود، بسیاری از سخن سرایان وادی عشق را بر آن داشته تا با تقلید و پیروی از مضامین و ترکیات و واژه های این استاد سخن، تصویرگر زیبایی ها ودلبری ها و طنازی ها و ناز و کرشمه ی معشوقی باشند که هرلحظه به شکل بتی عیار و در طول تاریخ ادب فارسی در اشعار شاعران رخ نموده و به جلوه گری پرداخته است. از نظر درون مایه و محتوا و مضمون سازی در شعر، هم ترجیع بند سعدی و هم ترجیع بندهای مقلدانش، بر محور عشق و زیبای های معشوق و بیان جزئیات و حالات عاشق و معشوق بنا شده است اگرچه مقلدان سخن سعدی چه در ابعاد صوری وساختاری و چه در بعد محتوا ومضمون، بسیارند اما در این پژوهش ضمن معرفی مختصری از ده تن مشاهیری که به سبک سعدی، ترجیع بند سرود اند و بسیاری از مضامین و تصویرآفرینی های وی را در وصف معشوق، مورد تقلید خود قرار داده اند. و هم ویژگی ها و صفات اخلاقی و رفتاری او نظیر تندخویی، جفاکاری، سنگدلی، جنگطلبی و فتنه انگیزی و.. در مقایسه با ترجیع بند سعدی مورد بررسی قرار می گیرد، تا مشخص گردد بیشترین موارد مشابه در مضمون سازی و توصیف معشوق در شعر کدام شاعران دیده می شود و سخن چه کسی به سخن سعدی نزدیک تر است.

Keywords:

سعدی , معشوق , ترجیع بند , مقلدان سعدی