سمیره علی پور - کارشناسی ارشد جامعه شناسی دانشگاه گیلان
نادر افقی - دکترای جامعه شناسی و استادیار دانشکده علوم انسانی دانشگاه گیلان
حمید عباداللهی - دکترای جامعه شناسی و استادیار دانشکده علوم انسانی دانشگاه گیلان

نیروی انسانی نخبه نقشی محوری در توسعه پایدار هر کشوری ایفا می کند . کشورهای پیشرفته با ادغام منطقی سرمایه طبیعی و انسانی توانسته اند به توسعه سیاسی، اقتصادی و اجتماعی مطلوب دست یابند. مهاجرت نخبگان در چند دهه ی گذشته روندی صعودی داشته و امروزه به شکل یک بحران اجتماعی خودنمایی می کند. وضعیت کنونی مهاجرت نخبگان کشور برای جامعه در حال توسعه ای مثل جامعه ما، نگران کننده است و به طور مستقیم و غیرمستقیم اثرات منفی خود را در روند توسعه کشور بر جای می گذارد.پیش نیاز درمان چنین معضلی، در مرحله ی اول معرفت و آگاهی نسبت به این مسأله و شناسایی عوامل به وجود آورنده آن است و در گام بعدی تلاش همه جانبه جهت بازگرداندن نخبگان به کشورمی باشد. پژوهش حاضر با استفاده از نظریه ی جاذبه- دافعه تلاش می کند راهکارهای سازگار با این نظریه را به منظور جذب سرمایه انسانی نخبه ارائه نماید. روش تحقیق پیمایشی است وابزار گردآوری اطلاعات مصاحبه می باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر دربرگیرنده تحصیلکردگان ایرانی مقیم خارج از کشور، به تعداد 25 نفر میباشد. بر اساس یافته های پژوهش، بیش از 65 درصد از پاسخگویان تمایل کم و یا هیچ تمایلی به بازگشت ندارند.آنها دلایل عدم تمایل به بازگشت خود را عوامل دافعه درکشور، از جمله فقدان تسهیلات و امکانات زندگی، فقدان امکان پیشرفت علمی و تخصصی و فقدان آزادی های فردی و اجتماعی مطرح نموده اند. و مهم ترین عوامل جاذبه درکشور مقصد را داشتن احساس رضایت شغلی ، اشتغال در رشته ی تحصیلی و تخصصی خود، دسترسی به تکنولوژی های جدید وحفظ شان و منزلت نخبگان دانسته اند.

مهاجرت نخبگان، تمایل به بازگشت،عوامل جاذبه ،عوامل دافعه