پویان احمدی - کارشناس ارشد مشاوره و راهنمایی
مختار عارفی - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه

روان شناسی دین یا همان روان شناسی مذهب از شاخه های تحقیقات علمی است که به بررسی دین می پردازد. در این مقاله ابتدا به روان شناسان معروف که بر طبق نظریه ی نیلسین، در روان شناسی دین نیز صاحب نظر می باشند، اشاره می گردد. آنان عبارتند از: ویلیام جیمز، زیگموند فروید، آلفرد آدلر، گوردون آلپورت، اریک اریکسون و ابراهام مزلو، در ادامه به سه دسته نظریه های مربوط به نگرش دینی می پردازیم که تحت عناوین نظریه های کارکردی، ابعادی و مرحله ای = رشدی می باشند.در نظریه های کارکردی که به اثرات دین در زندگی و کارکردهای روانی – اجتماعی آن توجه شده است به نظریه های تدووینی بروک، پارگامنت، پاتریک، الیسون، والریت و لاری اشاره می گردد.در نظریه های ابعادی به ابعاد مختلف نگرش و جهت گیری دینی پرداخته شده و در این مورد نظریه های بیتهالاهمی وآرکایل، گانزیورت، کور نیجزاک، وون هوگل و گلاک را از نظر می گذارنیم.در نظریه های مرحله – رشدی به مراحل رشد، تفکر نگرش دین توجه می شود و در این دسته، نظریه های پیاژه، گلدمن، هارمن، الکیند، فولر واسر را مورد بررسی قرار می دهیم.در خاتمه نتیجه گیری شده است که اثرات مثبت دین در زندگی و توجه به ابعاد مختلف و مراحل رشد تفکر دینی از جمله جنبه های مشترک اغلب رویکردهای نظری به نگرش دینی است. توجه محققان حیطه ی روان شناسی دین برای ساخت مقیاس های دین به تفاوت های افراد در اتخاذ جهت گیری های دینی و رسیدن به مراحل رشد فکر دینی، ازنتیجه گیری های دیگر این مقاله می باشد.

روان شناسی دین، نظریه های کارکردی، نظریه های ابعادی، نظریه های مرحله - رشدی