فاتح توانگر - مدرس دانشگاه پیام نور سرپل ذهاب، کارشناس ارشد برنامه ریزی رفاه اجتماعی دانشگاه تهران
غلامرضا قائدامینی - دانشجوی دکتری رشته سلامت و رفاه اجتماعی دانشگاه علوم بهزیستی و نوانبخشی

تجددطلبی و گسترش نهادهای عقلایی و استقرار بوروکراسی در دهه های اخیر در جامعه ایران نقطه عطفی در تحول اجتماعی و اقتصادی ایرانیان بوده است. مدل رشد سرمایهداری و گرایش به انباشت مادی در تاریخ ایران شکل متفاوتی از نمونه های غربی است.روش بکار رفته دراین تحقیق مبتنی بر مطالعه اسنادی- کتابخانه ی و مرور انتقادی است. یافته های تحقیق بیانگر آن است که شهرگرایی و مهاجرت گسترده دهه 40 به بعد از روستاها به شهرها، استقرار نظام آموزشی تعالیگرای شبه غربی، تحول در نهاد خانواده و هستهای شدن آن و شکل گیری بوروکراسی های اداری در تکوین روح سرمایهداری و گرایش به انباشت مادی بیش ترین نقش را در جامعه ایران داشته اند. در بیان شکل گیری نظام سرمایه داری و تحول سوژه فردگرای ایرانی منطبق بر خواسته بازار آزاد، استفاده از مدل وبر یعنی شروع از سطح انتزاعی به سطح عینی در مورد برخی از جوامع و از جمله ایران گمراه کننده است و در این مورد و تحول روح سرمایه داری در آن به جریان دیالکتیکی و حتی معکوس نیازمندیم. تغییر و تحول روح سرمایه دارانه و گرایش به انباشت ثروت در ایران، یک پدیده ثانوی است و نه دست اول.

سرمایه داری، ماکس وبر، ایران، تراکم مادی، شهرگرایی، اخلاق پیوریتنی