محبوبه بصیری
محمد گلوی
فاطمه مهاجری

خصوصیات ویژه الیاف پنبه باعث گردیده که علیرغم توسعه سریع و فراگیر الیاف مصنوعی، الیاف پنبه همچنان حدود %48 از مصرف جهانی را به خود اختصاص دهد و حتی در برخی موارد هیچ فرآورده دیگری، قابلیت جایگزینی با آن را نداشته باشد. امروزه افزایش تولید این محصول از طریق افزایش سطح زیر کشت، به دلیل محدودیت های منابع آب و خاک و سایر مسائل جنبی آن عملی نمی باشد. بنابراین لازم است در این زمینه اهمیت بیشتری به روش های به نژادی و به زراعی پنبه داده شود. اخیراٌ ارقام اصلاح شده با پتانسیل عملکرد بالا حاصل انتخاب در جهت درصد لینت بالا بودهاند. ارقام جدید معمولاٌ دارای درصد لینت بالاتر، غوزه های کوچکتر، تعداد غوزه بیشتر در گیاه، بذر کوچکتر و زودرستر هستند که منتج به عملکردهای بالایی می شود. این مطالعات بیانگر این مطلب است که پیشرفت مداومی در بهبود عملکرد پنبه در اثر کار متخصصین به نژادی وجود داشته است و احتمالاٌ این روند پیشرفت در آینده نیز ادامه خواهد یافت. پیشرفت های ژنتیکی گذشته در افزایش عملکرد پنبه از طریق افزایش شاخص برداشت و درصد الیاف بوده نه تولید ماده خشک بیشتر در این گیاه. عوامل بسیاری در کسب عملکرد مطلوب در گیاه پنبه نقش آفرینی مینمایند که در میان آنها آب و عناصر غذایی مورد نیاز گیاه و اثرات متقابل آنها بر یکدیگر، تأثیر عمیقی بر عملکرد و اجزاء عملکرد پنبه دارند. مدیریت آبیاری و نیتروژن، دو موضوع بسیار مهم و اساسی در تولید مطلوب پنبه است. تحقیقات نشان داده است که بین آبیاری با وضعیت تغذیه گیاه رابطه مستقیمی وجود دارد. در واقع بازده کودهای مصرفی در گیاهانی که دچار تنش آبی هستند، کمتر از گیاهانی است که از شرایط رطوبتی مناسبی برخوردارند. به عبارتی گیاهانی که تغذیه مناسبی دارند، در برابر تنش آبی مقاومت بیشتری نشان میدهند. این تحقیق به منظور بررسی پیشرفت های ژنتیکی و به زراعی حاصله در زراعت پنبه صورت گرفته است.

پنبه، به نژادی، بهزراعی، عملکرد