مهدی عنایتی - دانشجوی کارشناس ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد آشتیان
سعید خاوری خراسانی - استادیار پژوهش مرکز تحقیقات کشاورزی خراسان رضوی، مشهد
فلورا رفیعی - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد آشتیان
یاسر زنگنه اسدآبادی - کارشناس ارشد اصلاح نباتات

این آزمایش به منظور بررسی اثرات تنش خشکی بر خصوصیات جوانه زنی و رشد انواع مختلف ذرت تحت شرایط تنش خشکی در گلخانه در سال 1391 انجام شد. جهت اجرای این طرح از آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با 5 تکرار استفاده شد. سطوح تنش آبی به عنوان عامل اول در سه سطح شامل آبیاری پس از 40 درصد تخلیه رطوبتی ازخاک (شاهد) ، آبیاری بعد از 60 درصد تخلیه رطوبتی (تنش ملایم) و آبیاری بعد از 80 درصد تخلیه رطوبتی (تنش شدید)، و عامل دوم انواع ارقام ذرت در 10 سطح، شامل ذرت شیرین دانه طلایی و چیس، ذرت فوق شیرین بیسین و چالنجر، ذرت آجیلی سینگل کراس 600 با آلرون سفید و نارنجی ،ذرت دندان اسبی 704 و وینتورینو، ذرت با کیفیتپروتئین بالا (آرجونا) و ذرت فلینت می باشد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اختلاف معنی داری بین تیمارهای مختلف آبیاری به لحاظ اکثر صفات مورد بررسی وجود دارد. همچنین تفاوت بین ارقام مختلف ذرت نیز از نظر اکثر صفات مرتبط با جوانه زنی بذر و رشد گیاهچه معنی دار برآورد شد. بیشترین شاخص بنیه وزنی را ذرت دندان اسبی 704 به مقدار 3399 دارا بود. اثرات متقابل تنش خشکی و انواع مختلف ذرت در هیبریدهای دندان اسبی در اکثر صفات معنی دار برتر از سایر ارقام ذرت برآورد گردید. شاخص بنیه وزنی بذر در آبیاری نرمال بیشترین مقدار ( 5904 ) بدست آمد. در بررسی همبستگی ساده بین صفات، شاخص بنیه وزنی با درصد جوانه زنی (**0.74)، سرعت جوانه زنی (**0.67)، همچنین نسبت وزن خشک ریشه به ساقه با وزن تر ریشه به ساقه (**0/75) دارای بیشترین همبستگی مثبت و معنی دار می باشد. معیار شاخص بنیه بعنوان یکی از مهمترین صفات مرتبط با رشد گیاهچه اهمیت بسزایی در غربالگری و شناسایی ژنوتیپ های ذرت در مقابل تنش خشکی می باشد.

تنش خشکی، انواع ذرت، هیبرید، جوانه زنی ، صفات زراعی