بررسی مخاطرات آلودگی نیتراتی در محصولات کشاورزی و مدیریت استفاده از کودهای شیمیایی

کشاورزان به دلیل عدم آگاهی و اطلاعات اندکی که در زمینه استفاده از کودهای شیمیایی دارند مقادیر فراوانی از کودهای شیمیایی را که به مراتب بیشتر از نیاز گیاه است به زمین می دهند که طبعاً با آلودگی آب های زیرزمینی و محصولات کشاورزی به نیترات توأم خواهد بود. مصرف بیش از حد نیترات اثراتی را بر روی خاک، آب و تغذیه و سلامتی انسان و دام به دنبال خواهد شد. مصرف مقادیر بالای کود نیتروژنه در خاک سبب می شود که جذب نیترات توسط ریشه افزایش یابد در حالی که احیاء و آسیمیلاسیون آن در داخل گیاه به همان نسبت بالا نمی رود. در نتیجه مقداری نیترات در اندام های گیاه ذخیره می شود. تجمع نیترات در گیاه بستگی به رقم، گونه و قسمت های مختلف گیاه و نیز سن آن دارد. در مورد تعداد زیادی از گونه های گیاهی ارتباط مستقیمی بین کود نیتروژنه و تجمع نیترات مشخص شده است. مشخص ترین عاملی که سبب تجمع نیترات در تعدادی از سبزیجات و سایر گیاهان می شود کودهای نیتروژنی می باشد. در حقیقت کود نیتروژنه مشخص ترین فاکتوری است که باعث تجمع نیترات در بسیاری از سبزیجات می گردد. بر اساس توصیه متخصصان WHO حد مجاز ورود نیترات و نیتریت به جیره غذایی به میزان 2/65-0 و 0/07-0 میلیگرم در کیلوگرم وزن بدن تعیین شده است. بنابراین آگاه سازی کشاورزان در مورد حد مجاز و توصیه شده برای گیاهان مختلف به طوری که نیتراتی به صورت اضافی در گیاه باقی نماند و همچنین جایگزینی روش های مختلف تغذیه گیاهی به جای کودهایشیمیایی می تواند کمک شایانی در این زمینه نماید. آگاه سازی و فرهنگ سازی مصرف کنندگان در عدم استفاده از محصولات آلوده نیز حائز اهمیت می باشد.

Keywords:

آلودگی نیتراتی , مخاطرات زیستی و سلامتی , محصولات کشاورزی