معصومه ایزدپناه - مربی پژوهش پایه ۱۹ ، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

درخت ملچ (Ulmus glabra) از عناصر مهم جنگلهای شمال ایران محسوب می شود. این گیاه به دلیل برداشتهای بی رویه و بیماری قارچی موسوم به مرگ نارون،که مدتهاست در تمام جهان و از جمله ایران آن را مورد حمله قرار داده است، در خطر انقراض قرار دارد. حفاظت از ذخائر ژنتیکی گونه های جنگلی آسیب پذیر، از طریق جمع آوری بذر و تکثیر پایه های برتر از جمله تلاشهایی است که ضامن تنوع زیستی و پایداری جنگلها می باشد. یکی از مشکلات نارونها و بخصوص ملچ کم بودن تعداد بذرهای حاوی جنین و قابل جوانه زدن در توده بذری برداشت شده است. در این پژوهش قوه نامیه و قدرت انبار داری بذرهای 4 پایه ملچ (Ulmus glabra) که از نقاط مختلف جنگلهای شمال ایران برداشت شده، مورد بررسی قرار گرفته است. برای بررسی قدرت انبارداری بذور پایه های مختلف در دماهای متفاوت به مدت 14 ماه نگه داری شده و زنده مانی آنها مورد بررسی قرار گرفت. برای بررسی تفاوت بین ژنوتیپها از نظر سرعت و درصد جوانه زنی، بذر پایه های مختلف در محیط های مختلف کشت مورد آزمایش قرار گرفت. تجزیه تحلیل آماری بر پایه فاکتوریل و بر اساس تجزیه واریانس طرح کاملا تصادفی انجام شد. درصد بذرهای حاوی جنین در آزمایشات حاضر در پایه های مختلف بین 57 تا 70 در صد متغیر بود که این مقدار بالاتر از مقادیری است که در منابع ذکر شده است. از نظر درصد جوانه زنی بین پایه های مختلف ملچ تفاوت معنی داری دیده شد. بذرها به عمق کاشت و از دستدادن رطوبت طی دوره جوانه زنی بسیار حساس بودند. با وجودی که بذور این گیاه به عنوان یک بذر recalcitrant با توانایی انبار داری کوتاه طبقه بندی شده است اما در آزمایشات حاضر در صد زیادی از بذر بعضی از ژنوتیپها بعد از 14 ماه انبار داری هنوز قدرت جوانه زدن داشتند.

ملچ، جوانه زنی، انبار داری، ژنوتیپ، Ulmus glabra