ارزیابی وضعیت بیابانزایی دشت سربیشه بیرجند با استفاده از مدل ICD

بیابان زایی پدیدهای است که به دلایل مختلف در سراسر جهان در حال توسعه و گسترش است. دشت سربیشه نیز از این پدیده متاثر بوده به نحوی که به مشکل حادی برای صنایع، راه های مواصلاتی و فعالیت های اقتصادی و اجتماعی مردم منطقه تبدل شده است، لذا لزوم مبارزه با این پدیده و شناسایی عوامل موثر بر آن امری بدیهی است. هدف این مطالعه برآورد وضعیت فعلی بیابانزایی دشت سربیشه براساس روش (ICD(38، میباشد. برای این منظور واحدهای کاری موجود در منطقه به عنوان نقشه پایه برای ارزشدهی به عوامل و شاخصهای مورد نظر، مشخص گردید. قابل ذکر است که نوع رخسارههای ژئومرفولوژی به عنوان مبنای تعیین واحدهای کاری، منطقه بود. برای این منظور علاوه بر بازدیدهای صحرایی از روش طبقه بندی نظارت شده با استفاده از نرم افزار8/4 ERDAS و بکارگیری تصاویر ماهواره هندی IRS سال 2006 استفاده گردید. برای تهیه نقشه نهایی شدت بیابان زایی، پس از ارزشدهی به عوامل فرعی و جمع امتیازات مربوط به آنها در هر واحد کاری، امتیاز عوامل طبیعی و انسانی با هم مقایسه شده و عامل بیابان زایی منطقه (طبیعی یا انسانی) مشخص میگردد. علاوه براین عامل اصلی و فرعی غالب در بیابان زایی هر واحدکاری با توجه به امتیاز کسب شده تعیین میگردد. سپس با جمع امتیازات مربوط به عوامل طبیعی، عوامل انسانی و شاخص های بیابان زایی، ارزش کمی شدت بیابانزایی هر واحد کاری بدست میآید. برای ترسیم نقشهها از نرمافزار 9/2 Arc Gis بهره گرفته شده است. در این روش شدت بیابان زایی در پنج کلاس (آرام، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد) طبقه بندی می گردد. نتایج نشان داد که در این منطقه شدت بیابانزایی در حد متوسط بوده و شامل کلاسهای متوسط (III)، زیاد (TV) و کم (II)، به ترتیب با 91/4، 4/5 و 4/1 مساحت کل منطقه ( 15794 هکتار) را شامل می گردند.

Keywords:

بیابان زایی , عوامل طبیعی و انسانی , شدت بیابان زایی , مدل ICD , سربیشه