فرشید حسنی - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال

امروزه استفاده از عوامل بیماریزای گیاهی و آفات به عنوان ابزاری بسیار کارآمد در ایجاد آسیب و تخریب وسیع در بخش کشاورزی مطرح است. تهدیدات زیستی ابعاد بسیار گسترده تری از جمله زیان های هنگفت اقتصادی، عدم امکان تأمین غذای جامعه، نابودی صنعت کشاورزی و از بین بردن توان مقاومت و شکست کشور هدف با کمترین هزینه را دربر می گیرد. برای تولید سیب زمینی معمولا از غده به عنوان بذر استفاده می شود. غده بذری به علت آلودگی به بیماری های مختلف ویروسی، قارچی و باکتریایی تدریجاً رو به تباهی می رود. بنابراین تامین غده بذری سالم و استاندارد و جلوگیری از احتمال شیوع و ورود بیماری های خسارت زای بذر زاد به سایر مناطق تولید سیب زمینی از برنامه های مهم ملی در بخش کشاورزی در هر کشور می باشد. بر این اساس جهت تولید و تکثیر بذر پایه سیب زمینی(مینی تیوبر)، فرآیند سالم سازی و تکثیر گیاهچه های عاری از عوامل بیماریزا در شرایط کنترل شده درچرخه تولید بذر مورد توجه قرار می گیرد. با توجه به وابستگی کشور به تأمین بذر سیب زمینی در طبقات پایه و مادری به خارجاز کشور، همواره بیم آن وجود دارد که در شرایط خاص، کشور با بحران تأمین بذر با کیفیت مواجه شود. تأثیر مشخص این روند، خسارت جبران ناپذیر به تولید سیب زمینی خوراکی و از سوی دیگر شیوع آلودگی بویژه در خاک های مناطق عمده کشت این گیاه خواهد بود. در سال های اخیر به دلیل بی توجهی بخش های نظارتی و با هدف تأمین غذا، با واردات مقادیر قابل توجهی سیب زمینی بذری و غیر بذری ، ورود برخی از آفات و بیماریهای قرنطینه ای به کشور (نظیر سوسک کلرادو و ویروس (Top Virus Potato Mop)، زراعت سیب زمینی را مورد تهدید قرار داده است. این اتفاق ضمن کاهش چشمگیر تولید محصول در کوتاه مدت، بی تردید کشور را در دراز مدت با چالش های جدی مواجه خواهد ساخت. بنابراین تولید هسته اولیه بذری سیب زمینی(مینی تیوبر) به عنوان نقطه عطفی در جهت خودکفایی تولید بذر پایه سیب زمینی، نه تنها در بهبود و پایداری عملکرد کمی و کیفی محصول جایگاه ارزشمندی دارد، بلکه قادر است به عنوان یک پدافند غیر عامل در عرصه صنعت بذر سیب زمینی ، قدرت اثر تهدیدات را کاهشداده و میزان تلفات احتمالی ناشی از تهدیدات را به حداقل ممکن برساند.

مینی تیوبر، بذر سالم سیب زمینی، تهدید زیستی، پدافند غیر عامل