سیدیعقوب سیدمعصومی - مربی پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل، مشگین شهر
حسین کربلائی خیاوی - مربی پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل، مشگین شهر

پنبه های آبلند بیش از 90 درصد از سطح کشت پنبه ایران و جهان را تشکیل میی دهید (2). پیشرفت تکنیک ، تغییرات سیستم کشت و مسائل جدیدی که در زراعت پنبه مطرح می گردد ضرورت تهیه ارقام جدید با صفات مورد نیاز را ایجاد می نماید(3). صفات مرفولوژیکی و اگرونومیکی گیاه در برنامه های بهنژادی ازاهمیت زیادی برخوردارند و در سالهای اخیر اصلاح پنبه روی صفات متعددی از جمله انتخاب برای زودرسی، انتخاب جهت دسترسی به محصول بیشتر، کیفیت بالایی الیاف ، مقاومت به بخش های زنده و غیر زنده و همچنین دستیابی به هتروزیس بای متمرکز شده است(1) . ارقامی که از خارج وارد می شوند از لحاظ کلیهصفات مورد ارزیابی قرار می گیرند و می توان از این ارقام در برنامه های بهنژادی بمنظور انتقال صفات ممتاز به ارقام تجاری موجود و تهیه ارقام پرمحصول و مناسب استفاده نمود(6 و 7). در این تحقیق 9 ژنوتیپ جدید پنیه شامل دورگهای موتق وارداتی پنبه در قاوب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار ، به مدت دو سال درمنطقه مغان با رقم تجاری منطقه یعنی ورامین مورد ارزیابی قرار گرفتند. ارقام مورد بررسی در هر پلات در 6 خط 8 متری با فواصل 80x20 کشت شدند . در این طرح صفات مختلف کمی شامل ارتفاع ، عملکرد، زودرسی ، تعداد و وزن قوزه و صفات کیفی الیاف نظیر طول و استحکام مورد بررسی قرار گرفتند . داده هایحاصل از اجرای طرح در منطقه تجزیه واریانس و مقایسه میانگین شدند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس مرکب دو ساوه نشان داد که دورگ خارجی SP-731 با متوسط عملکرد 4269 کیلوگرم در هکتار نسبت به سایر ارقام و رقم تجارتی منطقه برتر بود.

پنبه، تنوع ،ژنوتیپ ، عملکرد