سیدمهدی ادنایی - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان قم
محمدرضا مرادی - دانشجوی کارشناسی ارشد گیاهان دارویی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه
حسین بیات - دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت مناطق بیابانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک
حسن زارع زاده مهریزی - دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت مناطق بیابانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک

گیاه خارشتر (Alhagi persarum Boiss. & Buhse) از خانواده لگومینوز و جزو گونه های مهم و غالب درمناطق شور استان قم می باشد که به عنوان علوفه زمستانه درمراتع قشلاقی مورد تعلیف انواع دامها از قبیل گوسفند، بز و شتر قرار می گیرد. این گونه دارای خواص دارویی از جمله تولید ترنجبین و نیز عرق خارشترمی باشد. تحقیق حاضر درمراتع حاشیه کفه نمکی حوض سلطان واقع در 35 کیلومتری شمال شرق قم بمدت 4 سال (1389-1386) صورت پذیر فت. در این مطالعه به منظور بررسی فنولوژی این گونه و تغییرات آن در طول سالهای مختلف، تعداد 30 پایه از گونه خارشتر در داخل منطقه حصارکشی شده علامت گذاری و به مدت چهار سال مورد بررسی قرار گرفت. اطلاعات مربوط به مراحل فنولوژی گیاه برای هر پایه در مقاطع زمانی 15 روزه در مرحله رویشی و 7 روزه در مرحله زایشی انداز ه گیری و در فرمهای ویژه ایثبت گردید. رشد رویشی این گونه به تدریج از نیمه دوم اسفند شروع و تا اواخر اردیبهشت ماه ادامه می یابد. گلدهی ازاواخر اردیبهشت ماه آغاز و تا اواخر خرداد ادامه می یابد. بذردهی در این گونه از اواخرخرداد و اوایل فروردین شروع شده وتا اواخر تیر ماه ادامه دارد. گیاه تا اوایل مهر ماه کاملا خشک شده ورشد مجدد آن با آغاز فصل پاییز و شروع بارندگی هایپاییزه آغاز می گردد. این مرحله از رشد حدودا یک ماه بطول انجامیده و گیاه در آبان ماه به طور کامل خشک می شود.ارتفاع میانگین رشد مجدد گیاه در این مرحله حدود 15 سانتی متر است. مراحل فنولوژی گونه خارشتر طی چهار سالاجرای طرح تغییر چندانی نداشته و تنها در سال دوم به مدت یک هفته تا ده روز این مراحل زودتر اتفاق افتاد.

فنولوژی، خارشتر، حوض سلطان، قم