نجمه دریائی - دانشجوی دکتری توسعه کشاورزی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

آب همواره یکی از عوامل مهم در بخش کشاورزی بوده و در سالهای اخیر به عنوان محدودکننده ترین عامل تولید در اینبخش مطرح شده است. به عبارت دیگر امروزه افزایش تولیدات از طریق توسعه اراضی کشاورزی به دلیل کمبود آب بامحدودیتهای جدی مواجه بوده و تنها راه پاسخگویی به نیاز جمعیت رو به رشد، افزایش بهرهوری آب زراعی است. برنج نیزدر طول دورهی رشد خود به این عنصر حیاتی نیاز بسیاری داشته و آینده ی تولید آن به فعالیت ها و رویکردهایی بستگیدارد که استفاده از آب را به شیوهای مؤثر و بهینه مدیریت نماید. از این رو مطالعه حاضر با هدف بررسی روشهای مدیریتپایدار منابع آب در اراضی شالیزاری استان مازندران و با تأکید بر به کارگیری کشت تلفیقی صورت گرفته است. اینپژوهش به شیوهی مروری و با بررسی منابع مختلف انجام شده است. نتایج این تحقیق نشان داد که علاوه بر راهکارهایمتداول در کاهش مصرف آب، استفاده از کشتهای تلفیقی سازگار با برنج در شرایط استان مازندران از قبیل کشت تلفیقیبرنج- ماهی، کشت و پرورش توأم برنج و اردک، کشت مخلوط ارقام برنج و بهرهگیری از نظام جنگل - زراعی به عنوانگزینههایی مناسب در بهرهبرداری کارامد از منابع آبی موجود، حفظ محیط زیست و افزایش درآمد کشاورزان نقش مؤثریایفا می نماید. در پایان نیز پیشنهادهایی به منظور استفاده هر چه بیشتر بهره برداران از نظام های کشت تلفیقی ارائه شده است.

مدیریت پایدار منابع آب، برنج، کشت تلفیقی، استان مازندران