بررسی اثر تراکم بر عملکرد و شاخصهای رشد فیزیولوژیکی ارقام سویا در منطقه ورامین

به منظور بررسی اثر تراکم کاشت بر عملکرد و شاخصهای فیزیولوژیکی رشد ارقام سویا، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتیدانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین اجرا گردید. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کاملتصادفی در چهار تکرار اجرا شد. عوامل طرح شامل تراکم کاشت در 3 سطح ( 30 بوته در متر مربع، 45 بوته در متر مربع و 60 بوته در متر مربع) و ارقام سویا در 4 سطح (کلارک، M7, L17 و J.K) بود. نتایج نشان داد که جز سه صفت طول غلاف، تعداد گره در ساقه اصلی و وزن هزار دانه کلیه صفات مورد بررسی تحت تاثیر تغییرات تراکم بوته قرار گرفتند. این تغییرات برای عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، و میزان نفوذ نور به داخل کانوپی در سطح 1% و برای سایرصفات در سطح 5% معنی دار بود. همچنین اختلاف بین چهار رقم مورد بررسی از نظر تمامی صفات به جز میزان نفوذ نوردر وسط و پایین کانوپی، معنی دار بود. اثرات متقابل رقم و تراکم بوته تنها برای چهار صفت تعداد شاخه فرعی، عملکرددانه، عملکرد بیولوژیک و عملکرد پروتئین معنی دار شد. تراکم 45 بوته در متر مربع از نظز بسیاری از اجزای عملکردبرتری داشت. بیشترین عملکرد دانه به میزان 2794 کیلوگرم در هکتار در تراکم 45 بوته در متر مربع بدست آمد وکمترین آن از تراکم 30 بوته در متر مربع با 2333 کیلوگرم در هکتار حاصل شد. بین تراکمهای 45 و 60 بوته اختلاف معنی داری از نظر عملکرد دانه وجود نداشت. رقم کلارک و رقم M7 به ترتیب بیشترین و کمترین عملکرد دانه را به میزان 3174 و 2269 کیلوگرم در هکتار دارا بودند. افزایش تراکم سبب کاهش معنی دار درصد پروتئین و نیز درصد روغن دانه سویا شد اما اثر آن بر عملکرد روغن و پروتئین متفاوت بود. میزان نفوذ نور در وسط و پایین کانوپی با افزایش تراکم بهشدت کاهش یافت. تغییرات تراکم سویا بر شاخصهای فیزیولوژیکی رشد شامل شاخص سطح برگ، سرعت رشد محصول،سرعت رشد نسبی و تجمع ماده خشک کل اثر معنی دار داشت.

Keywords:

تراکم بوته , اجزای عملکرد , پروتئین , روغن , شاخصهای رشد