مونا شکری - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد
مهدی عزیزی - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی

به منظور بررسی اثر تلفیقی رژیم های آبیاری و سطوح پتاسیم بر عملکرد کمی و کیفی آفتابگردان، آزمایشی به صورت کرتهای خردشده (اسپلیت پلات) در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار طی سال زراعی 1390 در اراضی زراعی فرودگاه بین المللی بجنورد اجرا گردید. رژیم های آبیاری درسه سطح شامل (60، 90 و 120 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A) به عنوان فاکتور اصلی و چهار سطح پتاسیم شامل (0، 70، 140 و 210 کیلوگرم پتاسیم خالص در هکتار) از منبع سولفات پتاسیم به عنوان فاکتور فرعی بودند. صفات مورد بررسی: سرعت رشد محصول (CGR)، سرعت رشد نسبی (RGR)، شاخص سطح برگ (LAI)، وزن خشک اندام های هوایی، ارتفاع ساقه، قطر ساقه، قطر طبق، تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه درصد پوکی، نسبت مغز به دانه، عملکرد دانه، درصد روغن، درصد پروتئین، شاخص برداشت دانه و شاخص برداشت طبق. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که در همه صفات مورد بررسی تأثیر رژیم های آبیاری در سطح احتمال آماری 0/01، همچنینی تأثیر کود پتاسیم به جزء صفات نسبت سطح برگ، درصد پوکی، وزن خشک اندام های هوایی، ارتفاع بوته و درصد پروتئین کاملاً معنی داربودست. همچنین بین رژیم های آبیاری و بین تیمار های کودی نیز از لحاظ تأثیر بر صفات مورد بررسی اختلاف کاملاً معنی داری دیده شد. آبیاری پس از 60 میلی متر تبخیر آب از تشتک کلاس A و تیمار 210 کیلوگرم در هکتار پتاسیم خالص در بیشتر صفات مورد بررسی بیشترین عدد و آبیاری پس از 120 میلی متر تبخیر آب از تشتک کلاس A و عدم مصرف کود کمترین مقدار عددی را به خود اختصاص دادند. اثرات متقابل نشان داد که، بیشترین عملکرد دانه متعلق به مصرف 210 کیلوگرم در هکتار پتاسیم خالص در آبیاری پس از 60 میلی متر تبخیر از تشتک کلاس A (4/79 تن در هکتار) و در تیمار آبیاری پس از 120 میلی متر تبخیر از تشتک کلاس A و عدم مصرف کود پتاسیم، کمترین عملکرد دانه را به میزان 1/697 تن در هکتار تولید کرد. بر این اساس می توان در شرایط کمبود آب با مصرف پتاسیم از افت شدید عملکرد آفتابگردان کاست.

تنش خشکی، تشتک تبخیر کلاس A، سولفات پتاسیم، آنالیز رشد، شاخص برداشت