سرور عبیات - دانشجوی کارشناسی ارشد گرایش فیزیک و حفاظت خاک دانشگاه تبریز
محمود عرب خدری - استادیار گروه مهندسی حفاظت آب و خاک، پژوهشکدهی حفاظت خاک و آبخیزداری
عباس احمدی - استادیار گروه علوم خاک، دانشگاه تبریز

احداث جاده به ویژه در مناطق شیبدار میتواند به فرسایش شدیدی منجر شود؛ چرا که بر اثر خاکبرداری و خاکریزی هایی که در هنگامجاده سازی انجام می گیرد، خاک مستعد فرسایش می شود. با توجه به حجم عملیات راه سازی و عمرانی که سالانه در کشور انجام می گیردمیتوان گفت بخش قابل توجهی از فرسایش خاکها در کشور از این طریق ایجاد می شود. بنابراین کمی سازی میزان فرسایش در جاده-های کشور ضروری به نظر میرسد. در این تحقیق، 17 قطعه ی 100 متری در جاده ی آسفالته ی درجه 2 به طول 12 کیلومتر در حوزه ی وردآورد، استان تهران، با استفاده از سیستم نمونه گیری سیستماتیک انتخاب شده و به کمک مدل WARSEM و همچنین اندازه گیریهای مستقیم صحرائی مورد بررسی قرار گرفتند. مجموع رسوب حاصل از دیواره های خاکبرداری و خاکریزی محاسبه شده با مدل WARSEM در 17 نمونهی بررسی شده 4322 تن در سال میباشد که از این مقدار 1967 تن از دیوارهی خاکبرداری و 2354 تن از دیواره ی خاکریزی حاصل شده است. با توجه به این که دیواره ی خاک برداری در اکثر نمونه ها صخره ای است، رسوب رسیده به مسیل ازدیوارهی خاکریزی بیشتر خواهد بود. از طرفی بخشی از رسوب حاصل از دیواره ی خاکبرداری به صورت واریزه های مخروطی در پایدیواره ی خاک برداری تجمع یافته که طی اندازه گیری مستقیم برابر 590 تن در سال به دست آمد. رسوب حاصل از دیواره ی خاکریزی همطبق اندازه گیریهای مستقیم 821 تن در سال محاسبه شد. با توجه به تفاوت بین نتایج به دست آمده نتیجه می گیریم که اندازه گیریمستقیم روش مناسب در محاسبه ی فرسایش نیست. این امر میتواند به دلیل نامنظم بودن شیارها و خندق های ایجاد شده، خطای اندازه-گیری ها، خطا در برآورد تعداد نمونه و یا دقت کم روش به کار رفته برای برآورد تعداد نمونه یعنی روش کوکران، باشد.

فرسایش حاشیه ی جاده، مدیریت جاده، کمی سازی