فریده عتابی - استاد یار دانشکده محیط زیست و انرژی، واحد علوم و تحفیقات دانشگاه آزاد اسلامی،تهران
رسول گنجی - کارشناس ارشد مهندسی محیط زیست، دانشکده محیط زیست و انرژی، واحد علوم و تحفیقات دانشگاه آزاد اسلامی،تهران

حلال های مورد استفاده در فرایند رنگ اتومبیل، حاوی ترکیبات آلی فراری با اثرات سرطان زایی از قبیل تولوئن، گزیلن، اتیل استات، ان بوتیل استات و... هستند؛ که به دلیل نقطه جوش پایین و فراریت بالا، به آسانی از روی سطوح مواد، هنگام رنگ آمیزی و یا فرایندهای خشک شدن رنگ، از خروجی دودکش ها خارج می شوند.در این تحقیق، هشت دودکش در سالن رنگ شماره یک شرکت خودروسازی سایپا، به منظور تعیین غلظت آلاینده های آلی فرار از دودکش های کابین پاشش رنگ، مورد انداره گیری قرارگرفت و تعداد 4 نمونه از هر دودکش و در مجموع 32 نمونه جمع آوری شد. همچنین از روش USEPA Method31 جهت نمونه برداری و آنالیز ترکیبات آلی فرار با دستگاه کروماتوگرافی گازی (Gas Chromatography) استفاده گردید. نمونه ها در هر مرحله توسط دستگاه گاز کروماتوگرافی مدل CP3750، ( متصل به طیف سنج جرمی (Mass Spectrometry) مدل CP332 ) مورد آنالیز کمی و کیفی قرار گرفت. وضعیت محل نمونه برداری در بدنه دودکش ها بر اساس متد EPA1یعنی 8d از پایین دودکش یا 2d از راس دودکش ، از قبل برای نمونه برداری های دوره ای تعبیه شده بود. نتایج این تحقیق نشان داد که میانگین غلظت ترکیبات آلی فرار در محل های نمونه گیری، 78/155 میلی گرم بر مترمکعب می باشد که از سطح مجاز استاندارد سازمان حفاظت محیط زیست ایران، (150 میلی گرم در مترمکعب ) بالاتر است. سهم اتاقک پاشش با میانگین غلظت 16/55 گرم بر متر مکعب، از کل انتشار دودکش ها حدود 4/35 % می باشد .

مواد شیمیایی سرطان زا، فرایند رنگ آمیزی، خودروسازی،ترکیبات آلی فرار