اسکندر فتحی آذر - استاد دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه تبریز
رحیم بدری گرگری - دانشیار دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه تبریز
غفور احراری - دانشجوی دکتری روان شناسی تربیتی دانشگاه تبریز

زمینه: تفکر انتقادی، گرایش آن و تفکر خلاق، مهار تهایی هستند که همواره مدنظر عالمان تعلیم و تربیت بوده است. امروزه به دلیل تغییر و تحولات سریع در تمام عرصهها، انفجار اطلاعات و آموزش ندادن مهار تهای استفاده درست از آنها، لزوم فراگیری این مهار تها بهعنوان خروجی آموز شوپرورش و بهویژه آموزش عالی، بیشتر احساس میشود. هدف: این مطالعه در پی آن است تا با کمک فن شش کلاه تفکر دوبونو، مهارتهای تفکرانتقادی و خلاق را در دانش آموزان پرورش دهد. در این فن افراد با تصور پوشیدن کلا ههایی به رنگهای مختلف (شش رنگ) مسئله و موضوع بحث را از شش جنبهٔ مثبت، منفی، عاطفی، خلاقانه،بیطرفانه و کنترلی در نظر میگیرند. روش: برای بررسی نتیجه این امر از طرح آزمایشی پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل و پرس شنامه گرایش به تفکر انتقادی کالیفرنیا و پرسشنامه خلاقیت عابدی استفاده شد. به دلیل انتخاب طبیعی گرو هها (کلاس درس) ، پس از مداخله، نتایج آزمونهای اصلی و زیر مقیا سهای آ نها با تحلیل کوواریانس بررسی شد.یافت هها: نتایج این پژوهش نشان داد، تفاوت بین گرایش به تفکر انتقادی در گروه آزمایش و گواه معنیدار بوده است اما اختلاف معن یداری در خلاقیت دو گروه مشاهده نشد.نتیجه گیری: با استفاده از فنهای آموزشی چون شش کلاه تفکر دوبونو میتوان مهار تهای تفکر انتقادی و نه خلاقیت را در دانش آموزان ارتقا داد.

دانش آموزان، گرایش به تفکر انتقادی، تفکر خلاق، شش کلاه تفکر،آموزش تفکر