زینب اقبالی املشی - گروه بیماری شناسی گیاهی، دانشکده ی کشاورزی و منابع طبیعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی تهران
فرشاد رخشنده رو - گروه بیماری شناسی گیاهی، دانشکده ی کشاورزی و منابع طبیعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی تهران
احمد خیری - گروه بیماری شناسی گیاهی، دانشکده ی کشاورزی و منابع طبیعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی تهران

نماتد مولد گره ریشه(Meloidogyne incognita)یکی از مهم ترین نماتد های خسارت زا در محصولات زراعی و گلخانه ای ایران میباشد و از طریق ایجاد گال در ریشه گیاهان و اخلال در فیزیولوژی میزبان موجب ایجاد بیماری می شود. اثر عصاره زیتون تلخ Melia azedarach در کنترل نماتدهای بیماریزای گیاهی ثابت شده است. در این تحقیق مسیر مولکولی مقاومت القاء شده توسط عصاره الکلی میوه زیتون تلخ علیه نماتد مولد گره ریشه در گیاه خیار با استفاده از ارزیابی میزان بیان نسخه های ژنی از ژن های دخیل در مقاومت شامل PR1 (Pathogenesis-related protein- و ( 1 IVR (Inhibitor of virus replication)تا زمان سه هفته پس از تیمار گیاهچه ها توسط روش پی سی آر نیمه کمیSemi- quantitative RT-PCR (Sq-RT-PCR)مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین میزان فعالیت اختصاصی آنزیم پراکسیداز (POX) در نمونه های تیمار شده به صورت کمی و کیفی سنجش شد. نتایج نشان داد که تا دو هفته بعد از تیمار گیاهچه های خیار با غلظتppm100 عصاره الکلی زیتون تلخ میزان بیان ژن هایPR و 1 IVRافزایش می یابد. همچنین فعالیت اختصاصی آنزیمPOXدر گیاه های تیمار شده تا دو هفته پس از تیمار کاهش می یابد. نتایج حاکی از فعالیت دفاع سیستمیک اکتسابی(SAR)تا دو هفته پس از تیمار گیاه های خیار با عصاره الکلی میوه زیتون تلخ بود که منجر به کنترل کامل غده ها در ریشه و آلودگی نماتد ریشه گرهیگردید.

IVR, PR1, Peroxidase, Systemic acquired resistance, Semi-quantitative RT-PCR