معصومه رجبی هشجین - کارشناسی ارشد بیوتکنولوژی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران
مصطفی آقایی سربرزه - دانشیار موسسه تحقیقات، اصلاح و تهیه نهال و بذر، کرج، ایران

بیماری زنگ زردYellow rust Leaf rust) که توسط قارچPuccinia striiformis Westایجاد میشود، یکی از مهمترین بیماریهای گندم است و در شرایط اپیدمی خسارت زیادی به محصول وارد می کند. زنگ زرد شایع ترین زنگ گندم در ایران است و هر چند سال یک بار به صورت اپیدمی در نقاط مختلف کشور ظاهر میشود. به منظور بررسی ژنتیک مقاومت لاینهای خالص و بومی گندم دوروم تعداد 11 لاین خالص گندم دوروم و دو رقم گندم نان دنا و آریا در قالب بلوکهای کامل تصادفی در گلخانه کشت شده و در مرحله گیاهچهای توسط نژاد منطقه گرگان70E0A+مایه زنی شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین نمونههای مورد بررسی برای صفت تیپ آلودگی در سطح % 1 تفاوت معنی داری وجود دارد. تجزیه کلاستر نمونههای مورد بررسی را به سه گروه مقاوم، نیمه مقاوم و حساس تقسیم کرد گروه اول شامل پنج نمونه بود. این نمونهها شامل رقم گندم نان آریا و لاینهای خالصTn- ،(P.S.No 18) ،(P.S.No 17)،(Kc-375 12716 بودند. این نمونهها واکنش نیمه مقاومت به این بیماری نشان دادند. گروه دوم شامل سه نمونه رقم دنا و ژنوتیپهایTn-1257 وP.S.N019بودند این نمونهها در برابر بیماری مقاوم بودند. گروه سوم شامل پنج ژنوتیپ Wc- 47208) ،(Kc-3431) ،(Wc-47191 ) و(Tn-12716) ،(Wc- 47191) بودند که واکنش آنها به صورت حساسیت بود. در برنامههای اصلاحی میتوان از لاینهای نیمه مقاوم و مقاوم در جهت اصلاح برای مقاومت به بیماری زنگ زرد در گندم دوروم استفاده کرد

گندم دوروم، زنگ زرد، تیپ آلودگی،ژنتیک مقاومت،تجزیه کلاستر