عمران عالیشاه - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات پنبه کشور گرگان

نرعقیمی ژنتیکی حساس به شرایط محیطیEGMS در تعدادی از محصولات گیاهی از جمله برنج و پنبه دیپلوئیدG.arboreum گزارش شد. در این تحقیق به منظور انتقال، ارزیابی و تثبیت نرعقیمیCGMSدر برخی ارقام تتراپلویید پنبه، تلاقی بین لاین نرعقیم A Line لاین نگهدارندهB Lineو لاین برگشت دهنده باروریR Line با والدین اینبرد از چهار رقم زراعی پنبه (گونه G.hirsutum L. در ایستگاه هاشم آباد گرگان انجام و به مدت سه سال نیز تلاقی برگشتی بین هیبریدها با والد زراعی ادامه یافت. در سال 1391 ارزیابی موفولوژیک و سیتولوژیک در 67 لاینF1BC3 نشان داد نرعقیمیCGMSدر برخی لاینهای مربوط به ارقامSealand و Mehr تحت تاثیر دمای محیطTGMSو احتمالاً فتوپریود) قرار میگیرد. نتایج تکمیلی نشان داد این پدیده نادر در دمای کمتر از 19 تا 20 درجه سانتیگراد رخ داده و در چنین وضعیتی در 1 تا 9 درصد از گلهای بررسی شده لاینهای نرعقیم، پدیده باروری مشاهده گردید.تظاهر چنین پدیدهای، شرایط و امکانات جدیدی را برای بهنژادگران برای تولید ارقام هیبرید فراهم میکند، بطوریکه ضمن تولید بذر هیبرید در فصل تابستان، امکان حفظ و تکثیر لاین نرعقیم (بدون نیاز به لاین نگهدارنده) در فصل خنکتر (پاییز) فراهم میشود و این مهمکمک بسیار مؤثری در تسهیل فرآیند تولید هیبرید، کاهش هزینهها، افزایش دامنه انتخاب والدین نر جهت اهداف اصلاحی خواهد داشت

نرعقیمی، هیبرید ، G.hirsutum ،TGMS