عماد شاه منصوری - اعضای هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان
زهرا عباسی - اعضای هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان

موقعیت منحصر به فرد کشور ایران به لحاظ وجود تنوع ژنتیکی در بسیاری از گونه های سبزی و صیفی ایجاب می نماید که جهت بهره مندی هرچه بیشتر از این گنجینه پرارزش، در کنار سایر روش های بهنژادی از قبیل جمع آوری، مقایسه و بهبود جمع ی ت ها ی موجود ، اقدام به توسعه روش های متنوع اصلاحی از طریق تلاقی بین ارقام و یا استفاده از خاصیت هتروزیس نمود. تولید تجاری بذر هیبریدF 1مستلزم در اختیار بودن لاین های نرعقیم و نگهدارنده مربوطه در جمعیت های مورد اصلاح می باشد زیرا در غیر ای ن صورت و با وارد نمودن چنین ژنوتیپ هائی از منابع خارجی، نیاز به صرف حداقل 6 سال وقت اضا فی بر ای تلاق ی ها ی برگش تی م ی باشد . به دلیل حساسیت شدید برخی از این گونه ها به عوامل محیطی و در برخی از موارد عدم سازگاری ارقام خارجی با شرایط تولید داخل کشور ،واردات بذر مشکلات عدیده ای را سبب می شود. از طرفی توده های بومی متنوع و سازگار با اقلیم های خاص در کشور به میزان فوق العاده زیادی وجود دارد که بسیاری از آنها در معرض فراموشی و فرسایش ژنتیکی قرار داشته و به سرعت توان رقابت با ارقام وارداتی را از دست می دهند. در این مقاله جهت حفظ و بهره مندی قسمتی از موجودیت این ژرم پلاسم ارزشمند، استراتژی تولید بذر هیبرید بااستفاده از جمعیت های بومی مطرح و ضمن ارائه نتایج طرح های تحقیقاتی اجرا شده طی 15 سال اخیر در این زمینه که حاکی از وجود ژنوتیپ های نرعقیم و نگهدارنده مربوطه و بروز هتروزیس معنی دار در برخی از ترکیبات بین والدین استخراج شده از توده های بومی پیاز می باشد، به جمع بندی و ذکرنقاط قوت و تنگناها پرداخته خواهد شد

هیبرید – ژرم پلاسم بومی – نرعقیمی-