فرهاد بیانی - کارشناس مکانیک واحد طراحی و مهندسی - شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت ایر

طبق آمار موجود چنانچه ایران بخواهد سهم 14/3 درصدی خود را در اوپک همچنان محفوظ نگهدارد می بایستی ظرفیت تولید نفت خود را تا سال 2005 به 5/3 میلیون بشکه در روز و تا سال 2010 به 6/4 میلیون بشکه در روز برساند که در صورت عدم ظرفیت سازی مناسب و با توجه به رشد 3/6 درصدی مصرف داخلی و در شرایط عدم سرمایه گذاری با احتساب افت تولید سنواتی، در سالهای 2005 و 2010 به ترتیب میزان تولید نفت به 2/5 میلیون و 1/3 میلیون بشکه در روز می رسد. داده های موحجود حاکی از نیاز به ظرفیت سازی روزانه 4 میلیون بشکه در روز طی 20 سال آینده می باشد تا صرفا بتوانیم همین سهم 14/3 درصدی خود را در اوپک را ثابت نگهداریم. با در نظر گرفتن نیاز به سرمایه گذاری 800 میلیون دلاری به ازای هر 100 هزار بشکه می بایستی جهت ایجاد ظرفیت جدید مورد نیاز تا سال 2020 نزدیک به 32 میلیارد دلار سرمایه گذاری نمود که در غیر این صورت جایگاه فعلی ایران در دنیای نفت به نوعی از دست خواهد رفت. با توجه به داده های مذکور و حجم عظیم سرمایه گذاری مورد نیاز و این واقعیت که اقتصاد ایران وابستگی شدید و بیمار گونه ای به درآمدهای نفت دارد، استفاده از روشهای نوین ابداع شده در خصوص مدیریت پروژه به منظور به هدر نرفتن سرمایه گذاری ها و فرصتها در حوزه طرح های زیر بنایی صنعت نفت، بیش از پیش ضرورت می یابد. در اینگونه طرح ها که مجریان آنها با مسائل مختلفی از جمله پیچیدگی های تکنولوژیکی ، تنوع تخصصهای مورد نیاز، حجم عظیم فعالیتها و نیز تعداد زیاد سازمانها و افراد درگیر در طرح ها و مسائل مختلف دیگر سر و کار دارند استفاده از روشها و ساختارهای مدیریتی به روز نه تنها ضروری بلکه اجتناب ناپذیر می نماید تا بارهایی از روشهای ناکارآمد سنتی و بهره گیری از آخرین دستاوردهای علمی در این زمینه، پروژه های اجرایی خود را در محدوده زمانی و بودجه مشخص توام با کیفیت بهینه به اتمام برسانند. به ویژه بدلیل روند رو به رشد سرمایه گذاری در طرح های بزرگ صنعت نفت، بکارگیری سیستم های پیشرفته امروزی درحوزه مدیریت پروژه، که هر یک از فرایند تکاملی خاص خود را طی نموده و با توجه به نیازها و شرایط حاکم بر پروژه ها انتخاب و اجرا میشوند، جهت حصول به اهداف برنامه های توسعه اقتصادی مورد نیاز در کشور کاملاً حیاتی می نماید. مقاله حاضر سعی دارد با بررسی فلسفه پیدایش روش پیمانکاری مدیریت (MC) و توضیح ویژگی های آن، بعنوان روشی به روز در مدیریت پروژه ها، نشان دهدکه در ابداع این روش نوین، اهداف اصلی آن بوده است که نه تنها هماهنگی بیشتری میان مراحل طراحی و ساخت برقرار گردد، بلکه وظایف مدیریتی از وظایف فنی طراحی و ساخت مستقل گردد. روش پیمانکاری مدیریت (MC) از جمله روشهایی است که اغلب در طرح های بزرگ صنعت نفت مورد استفاده قرار می گیرد. در اینروش پیمانکار مدیریت (MC) ، عضوی از گروه کاری کارفرما محسوب می شود که بر اساس حق العملی توافق شده در خصوص ساخت، تکمیل و راه اندازی طرح ها و پروژه های کارفرما به روی خدمات مدیریتی ارائه می نماید.