چوقی بایرام کمکی - استادیار، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، دانشکده مرتع و آبخیزداری، گروه مدیریت مناطق بیابانی
الهام رشنو - دانشجوی کارشناس ارشد مدیریت مناطق بیابانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

تحولات کنونی جهان شامل افزایش تقاضا برای زمین های کشاورزی درکشورهای در حال رشد، کمبود آب، سوخت و مواد معدنی، تغییرات جهانی اقلیم، افزایش قیمت کالاها در بخش کشاورزی و رقابت رو به رشد برای منابع زمین می-باشد. در سطح جهانی، مناطق وسیعی از زمین که تحت تاثیر فرسایش قرار گرفته اند، تا حدودی ناشی از استفاده از زمین های غیر قابل تحمل می باشد؛ این امر به ویژه در مورد مناطق خشک نزدیک جاده ها در اثر استفاده نامناسب از زمین و تغییرات آب و هوایی آسیب پذیری بیشتری دارد. در مناطق خشک، فرسایش زمین به عنوان بیابانزایی تعریف می شود. مدیریت پایدار به عنوان کلید حل این چالش است و این موضوع هدف اصلی پروژه DESIRE است. مدیریت پایدار سرزمین یک شکل از مدیریت زمین است که در جهت بهبود و یا ایجاد ثبات در تولیدات کشاورزی، بهبود معیشت مردم و بهبود اکوسیستم ها را هدف قرار داده است.استراتژی مدیریت پایدار به دنبال ترکیب و بهینه سازی اکولوژیکی، فنی، سازمانی، جنبه های اجتماعی،فرهنگی، اقتصادی، علمی و مدیریت زمین در مقابله با بیابانزایی می باشد. پروژه DESIRE در 17 منطقه تحت تاثیر بیابانزایی به کار گرفته شد و مراحل انجام آن عبارتند از:1) بررسی فرسایش زمین و ایجاد زمینه برای مدیریت پایدار سرزمین و اهداف پایداری، 2) شناسایی، ارزیابی و انتخاب استراتژی های مدیریت پایدار سرزمین، 3) بررسی و نظارت بر استراتژی های مدیریت پایدار سرزمین، 4) ارتقاء استراتژی های مدیریت پایدار سرزمین، 5) اشاعه ی دانش جمع آوری شده در مراحل قبل. دراین مقاله دستآوردهای این پروژه موردبرررسسی قرار می گیرد. روش DESIRE را می توان به کمک مشاوران کشاورزی، نهادهای دولتی و یا در هر پروژه ای که هدف آن مبارزه با تخریب زمین باشد بکار برد. این پروژه تا به امروز در نشریات و ابتکارات کنوانسیون اتحادیه سازمان ملل برای مبارزه با بیابانزایی و تسهیلات محیط زیست جهانی نیز بکار رفته است.

بیابانزایی، مدیریت پایدار، سرزمین، تخریب زمین ، DESIRE