براتعلی فاخری - دانشیار دانشگاه زابل
لیلا فهمیده - استادیار دانشگاه زابل
مهدی فیضی - دانشجوی دکترای اصلاح نباتات

به منظور مطالعه میزان تنوع ژنتیکی برای تجمع کربوهیدرات های محلل در آب، (LT(50 و برخی مورفوفیزیولوژیکی مؤثر در تحمل سرما در 119 ژنوتیپ جو، آزمایشاتی در قالب طرح لاتیس مربع در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقاتی کشاورزی دیم مراغه و نیز در شرایط آزمایشگاهی اجرا گردید. در شرایط آزمایشگاهی، میزان تحمل سرمای ژنوتیپ ها به کمک اندازه گیری (LT(50 و نیز میزان کربوهیدرات های محلول در آب، در سه تکرار بررسی شد. نتایج اندازه گیری (LT(50 نشان داد که بین ژنوتیپ های مورد مطالعه تنوع ژنتیکی وجود داشته و میزان تحمل ژنوتی ها از 9- تا 16- متغیر بود. همچنین همبستگی مثبتی بین صفات تیپ رد (r=0/13)، میزان کربوهیدراتها (*r=0/23) و روز تا خوشه دهی (**r=0/34) با تحمل سرما مشاهده شد. در تجزیه خوشه ای بر اساس تجزیه تابع تشخیص در نقاط مختلف برش، بیشترین تمایز بین گروه ها با 4 خوشه حاصل شد. ژنوتیپ های موجود در کلاستر سوم ضمن داشتن عملکرد بیشتر، از خود صفات (tl(50 و میزان کربوهیدرات ها ارزشی بالاتر از میانگین کل ژنوتیپ ها داته و از تیپ رشد پاییزه و بینابین برخوردار بودند. بصورت خلاصه نتایج ا ین مطالعه نشان داد که ژنوتیپهای جو با تیپ رشد پاییزه و نیز حاوی کربوهیدرات محلول در آب زیادتر، عموماً از تحمل سرمای بیشتر در طی زمستان برخوردار بوده و در نهایت می توانند عملکرد بیتری در دیمزارهای سرد مناطق کوهستانی داشته باشند.

تنوع ژنتیکی، تحمل به سرما، کربوهیدرات های محلول در آب، جو زراعی