عاطفه السادات جلال زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق
مجتبی جعفرزاده کنارسری - استادیار، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک
حسین زینلی - استادیار، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان
حمیدرضا دهقان زاده - استادیار، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تیران و کرون

این تحقیق به منظور بررسی تأثیر تنش آبی و سولفات روی بر برخی شاخص های کمی و کیفی گیاه دارویی زیره سبز (Cuminum cyminum) در منطقه فتح المبین کاشان اجرا گردید. این مطالعه با استفاده از طرح آزمایشی اسپلیت پلات در قالب بلوک های کاملاً تصادفی و در سه تکرار انجام پذیرفت. فاکتور اصلی تنش آبی در سه سطح 70، 150 و 200 میلی متر تبخیر از سطح تشت تبخیر و سولفات روی به صورت کاربرد خاکی در سه سطح صفر، 30 و 60 کیلوگرم در هکتار به عنوان فاکتور فرعی بود. صفات مورد بررسی ارتفاع بوته، درصد پرولین تجمع یافته، عملکرد بیولوژیک و درصد اسانس بود. ن تایج حاصل از تجزیه و تحلیل طرح نشان دادند تنش ملایم خشکی منجر به افزایش 14% عملکرد بیولوژیک در قیاس با تیمار آبیاری کامل گردید. با افزایش میزان تنش تا سطح (200 میلی متر تبخیر از سطح تشتک تبخیر) بر میزان پرولین تجمع یافته در بافت گیاه افزوده گشته و تحمل گیاه نسبت به شرایط نا مساعد محیطی افزایش می یابد در این شرایط درصد اسانس زیره نیز در بالاترین میزان بود. کاربرد سولفات روی به میزان 60 کیلوگرم در هکتار م نجر به افزایش 8/2 درصدی ارتفاع بوته در مقایسه با سایر سطوح تیماری گردید. علاوه بر این منجر به افزایش درصد پرولین در بافت های گیاهی گردید. سطح دوم کاربرد سولفات روی (30 کیلوگرم در هکتار) منجر به افزایش 21 درصدی عملکرد بیولوژیک گردید. لذا با توجه به نتایج حاصله از تجزیه و تحلیل آزمایش، به نظر می رسد تنش ملایم خشکی (آبیاری پس از 150 میلی متر تبخیر از سطح تشتک تبخیر) و کاربرد 60 کیلوگرم در هکتار سولفات روی در شرایط تنش آبی منجر به افزایش صفات مورد ارزیابی گردیده است.

زیر سبز، ارتفاع گیاه ، درصد پرولین، عملکرد بی بیولوژیک، درصد اسانس