نورعلی رجبی مظهر - گروه حشره شناسی کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک
رضا وفایی شوشتری - گروه حشره شناسی کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک
علی براتی - موسسه تحقیقات اصلاح بذر و نهال

درخت زبان گنجشک .Fraxinus rotondifolia Mill به دلیل سازگاری خوب با شرایط اقلیمی و خاکی در سطح وسیعی از حاشیه خیابانها، جادهها، پارکها و فضای سبز شهری جنگلکاری شده است. بیش از 03 درصد از جنگلهای دست کاشت و فضای سبز شهری استان همدان به این گونه اختصاص یافته است. پسیل زبان گنجشک .Psyllopsis repenens Log از آفات با اهمیت زیاد در کشور محسوب می شود. با توجه به این که شناخت ویژگی های زیستی و رفتاری آفات نقش بسزایی در مدیریت کنترل آنها دارد، در اینبررسی رفتار تخمریزی پسیل زبان گنجشک از نظر نحوه توزیع تخم ها روی سطوح مختلف ارتفاعی شاخه های درختان میزبان در سال 2-1381 مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور در سه منطقه اسدآباد، بهار و گردنه اسدآباد که شرایط متفاوتی از نظر ارتفاع از سطح دریا و اقلیم دارند، تراکم تخم های زمستانه آفت در 7 طبقه ارتفاعی (صفر تا 20، 20 تا 40، 40 تا 60، 60 تا 80، 80 تا 100، 100 تا 120 و 120 تا 140 سانتی متر) شاخه های درختان میزبان که به طور تصادفی انتخاب می شد تعیین گردید. شاخه های قطع شده پس از انتقال به آزمایشگاه به قطعه های 23 سانتیمتری بریده شده و سپس در هر طبقه ارتفاعی، تعداد تخم های مشاهده شدهشمارش و ثبت گردید. در طول فصل زمستان این بررسی چهار بار تکرار گردید و در هر منطقه 13 شاخه 103 سانتیمتری در هر بارانتخاب گردید.تجزیه آماری دادهها که در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و با دو متغیر (فاکتورA مناطق و فاکتور B تیمارهای ارتفاعی) انجام گرفت، نشان داد که هر دو فاکتور دارای اثر معنیداری در سطح (α =1%) بودند و اثر متقابل آنها نیز معنیدار بود. مقایسه میانگین ها نشان داد که بیشترین تعداد تخم روی سطوح پایینی درخت بوده و با افزایش ارتفاع، متوسط تعداد تخم کاهش یافت. بالاترین میزان تخم ریزی حشره در منطقه اسدآباد و کمترین آن در منطقه گردنه اسدآباد به ثبت رسیده است. ضریب همبستگی (r=0.98) بالای میان ارتفاع مناطق از سطح دریا و متوسط تخم نهاده شده به ثبت رسید.