مطالعه توان اکولوژیک حوضه آبخیز سنگ بست شهرستان مشهد

در بسیاری از مناطق خشک و کوهستانی ایران، انتخاب کاربری و مدیریت زمین بدون توجه به قابلیتوتوان سرزمین انجام شده که سبب اتلاف سرمایه و کاهش ظرفیت محیطی میگردد. در آمایش حوضهآبخیز سنگ بست نقشههای طبقات ارتفاعی، درصدشیب، جهت شیب، تیپ خاک، تیپ و تراکم پوششگیاهی، نقشهی هیدرولوژی، زمین شناسی، فرسایش وکاربری اراضی به روش دو تایی هم ترکیب شده ونقشه واحدهای زیست محیطی نهایی به دست آمد. در فرآیند آمایش حوزه مورد مطالعه، 239 اکوسیستمخرد یا واحد زیست محیطی مشخص گردید. پس از انجام ارزیابی توان اکولوژیک برای کاربری های مختلف، از کل مساحت منطقه 7/45 درصد به کشاورزی فاریاب 10/85 درصد به کشاورزی دیم 2/71 درصد به کاربری کشاورزی باغبانی، 2/38 مرتعداری، 19/23 درصد به توسعه شهری و روستایی، 3/48 درصد به آبزی پروری، 6/9 درصد به حفاظت 1/38 درصد به جنگلداری، 41/23 درصد به تفرج گسترده 4/39 درصد به تفرج متمرکز اختصاص پیدا کرد. با توجه به پتانسیل بالای منطقه نسبت به کاربریتفرج گسترده و توسعه شهری و روستایی، بیشترین سطح اراضی به این دو کاربری اختصاص پیدا کردهاست. به عبارتی که بیشترین تناسب در حوضه آبخیز بین تمامی کاربریها به ترتیب تفرج گسترده،توسعه شهری، روستایی و صنعتی، کشاورزی دیم، کشاورزی فاریاب، حفاظت، تفرج متمرکز، آبزی پروری،باغبانی، مرتعداری و جنگلداری می باشد. آمایش حوضه سنگ بست براساس مدل های اکولوژیکی محلیکه اساس آن مدل های کتاب دکتر مخدوم بوده انجام گرفت، نتایج نشان داد این حوضه برای بیشترکاربری ها دارای توان است ولی باتوجه به کاربری فعلی منطقه، شرایط اقتصادی مردم بومی منطقه واولویت بندی قیاسی کیفی که صورت گرفت پیشنهاد می شود که استفاده از این حوضه براساس اولویتبندی زیر باشد: توسعه شهری و روستایی یک، دیم دو، حفاظت و فاریاب دو، تفرج متمرکز یک، توسعهشهری و روستایی دو، آبزیپروری، باغبانی یک، دیم یک، مرتعداری یک، جنگلداری، فاریاب یک،مرتعداری دو، تفرج متمرکز دو، باغبانی دو ، همچنین کاربری تفرج گسترده به شرط حفظ کاربری هایدیگر توان مناسبی دارد.

Keywords:

حوضه آبخیز سنگ بست , ارزیابی توان اکولوژیک , اولویت بندی قیاسی کیفی