مدیریت فضایی ثروت نفت و تولید سرمایه در اقتصاد مناطق ایران

در این مقاله تلاش شده است تا با رویکردی مکانی فضایی به تحلیل عملکرد مدیریت کلان کشور طی دهه 1332 11 از حیث تخصیص سرمایههای نفتی در غالب اعتبارات عمرانی استانها و همچنین بازتاب سرمایهسازی آن در مناطق مختلف پرداخته شود. نوع تحقیق کاربردی است و به لحاظ ماهیت و روش، توصیفی تحلیلی و ژرفانگر میباشد. دادههای مورد نیاز از سالنامههای آماری کشور و ارقام حسابهای ملی در پایگاه داده مرکز آمار ایران تهیه شد. کاهش اثر تورم در قیمتها و تعدیل ارقام به کمک شاخص قیمت کالا و خدمات اعلام شده از سوی بانک مرکزی صورت گرفته است.برای تجزیه و تحلیل دادهها از برخی شاخصهای آمار کلاسیک در نرم افزار SPSS ، آمار فضایی شامل آماره موران محلی، آماره Gi* و بیضوی انحراف معیار در سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS و همچنین برای تهیه نقشه توزیع درصدی اعتبارات عمرانی استانها از نرم افزار GEO DaTM استفاده شده است. نتایج نشان داد که توزیع و تخصیص ثروت نفت در مناطق ایران چندان با ملاحظات مکانی فضایی نبوده است و تفاوت معنیداری بین سطح دریافت اعتبارات در میان مناطق ایران وجود دارد. بدینسان، عدم مطلوبیت رویکرد مکانی فضایی حاکم بر نظام مدیریت و برنامهریزی سرزمینی سبب گردیده که چرخهی تولید و سرمایهسازی مناطق را با محدودیت مواجه نموده و دستیابی به توسعه اقتصادی و همه جانبهی منطقهای و ملی را دور از دسترس ساخته است.

Keywords:

نفت , مدیریت , اعتبارات عمرانی , اقتصاد منطقهای , تحلیل فضایی