سمیرا جعفری نژادحقیقی - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته حقوق بین الملل دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات فارس

هدف مقاله حاضر بررسی رژیم حقوقی آبراههای بینالمللی با تاکید بر وضعیت تنگه هرمز از منظر حقوق بینالملل می باشد روش کتابخانه ای انجام گرفته، یک دسته از آبراههای بین المللی، تنگه های بین المللی است. تنگه های بین المللی برخلاف کانالها یا ترعه های بین المللی، راههای آبی است که ازحیث جغرافیایی به دست بشر حفر نشده اند، بلکه به طور طبیعی به وجود آمده، دو دریا را به یکدیگر متصل کرده اند. این گونه آبراهها چنانچه قابلیت کشتیرانی داشته و طبق حقوق بین الملل، وصف بین المللی پیدا کرده باشند، تنگه بین المللی محسوب می شوند، هرچند تمامی طول تنگه در داخل قلمرو یک کشور قرار گرفته باشد.اما در این میان به جنبه های حقوقی مسأله که اهمیت و کاربرد آن برکسی پوشیده نیست، عنایت کمتری شده است و جای خالی تحقیقی جامع که بیان کننده اصول حقوقی بهره برداری از منابع آب مشترک باشد به چشم می خورد. احتمال مسدودکردن تنگه هرمز یکی از مسائل حقوقی وسیاسی مورد توجه در محافل علمی است. به نظر می رسد، طرح این موضوع از سوی رسانه ها و مقامات غربی، با انگیزه های سیاسی صورت پذیرفتهو ایران نیز چنین قصدی ندارد ، زیرا امنیت ایران و منطقه به یکدیگر وابسته است و حقوق بین الملل دریاها هم جز در مواقع خاصی در هنگاممنازعات مسلحانه و آن هم به طور محدود از طریق بازرسی کشتی ها، این امر را نمی پذیرد. یافته ها نشان می دهد که مساله حاکمیت دولتها بر دریاهای مجاور سرزمین آنها از دیرباز فکر حقوقدانان و سیاستمداران را به خود معطوف کرده نظریه ها و دکترینهای مختلفی دراین زمینه ارائه شده است. حاکمیت دولتها بویژه در مناطقی که طبیعت جغرافیایی ضرورتها و حساسیتهای خاصی را بوجود آورده همواره دستخوش تهدید و رقابت بودهاست. کشور ایران نیز از سالها پیش در صدد اعمال حاکمیت در خلیج فارس برآمده ولی به علت دسیسه های مختلف عوامل فاسد داخلی که منافعفردی و گروهی را بر مصالح کشور ترجیح می دادند و قدرتهای استعمارگر خارجی، همواره این کوششها قرین موفقیت نبوده و حقوق ایران در خلیج فارس، تنگه هرمزو دریای عمان همیشه دستخوش تهاجم و تهدید بیگانگان بوده است، می باشد

رژیم حقوقی، آبراههای بین المللی ، تنگه ، تنگه هرمز ، حقوق بین الملل